Τετάρτη 3 Φεβρουαρίου 2021

Μακεδονομάχοι και οπλαρχηγοί από τα Ριζώματα, τη Σφηκιά, το Δάσκιο και το Πολυδένδρι.


Οπλαρχηγοί
Η Ελληνική Επανάσταση ή Επανάσταση του 1821 ήταν η ένοπλη εξέγερση την οποία διεξήγαγαν επαναστατημένοι Έλληνες εναντίον του οθωμανικού στρατού με σκοπό την αποτίναξη της οθωμανικής κυριαρχίας και τη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους.

Ο Αθανάσιος Συρόπουλος ή Σύρος (; - 1856) ήταν οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 από τη Μπόστιανη (Ριζώματα) Ημαθίας.
Γεννήθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα στη Μπόστιανη και ήταν γιος του αρματολού Σπυρίδωνα Συρόπουλου και αδελφός του οπλαρχηγού Γεωργίου Συρόπουλου και κατάγονταν από παλιά Βυζαντινή οικογένεια της Ημαθίας. 
Στις αρχές του 19ου αιώνα ήταν αρματολός των Χασίων με έδρα την Σκούλιαρη (Αγία Κυριακή) Σερβίων & Βελβεντού Κοζάνης (το αρματολίκι των Συραίων χρονολογείται από το 1760) και της περιοχής Μακεδονίδας με έδρα την Κόκκοβα (Πολυδένδρι). 

Το 1812 μετά το Ρωσοτουρκικό πόλεμο (1806–1812), ένωσε τις δυνάμεις με άλλους κλεφταρματωλούς της περιοχής, στον Όλυμπο, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον Αλή πασά. Οι Συραίοι τότε, κατάφεραν να ξεφύγουν και να καταφύγουν στη Θεσσαλονίκη. Οι επιχειρήσεις αυτές κατέληξαν τελικά στην καταστροφή των Λαζαίων. 

Το 1820 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Το 1821 ξεσήκωσε την περιοχή των Πιερίων σε επανάσταση, κατόπιν συνεννόησης με τον Δημήτριο Υψηλάντη. 
Συμμετείχε στις επιχειρήσεις της Νάουσας και μετά την καταστροφή της πόλης, δημεύτηκε η περιουσία του και αιχμαλωτίστηκε η οικογένειά του. Η αδελφή του Αριστέρα, φυλακίστηκε στην Παλαιά Ζαγορά της Ανατολικής Ρωμυλίας (έως το 1865).
Προσέφυγε κατόπιν, στις Σποράδες. Στη συνέχεια πολέμησε καθ' όλη τη διάρκεια της επανάστασης σε διάφορες επιχειρήσεις στην Εύβοια, τη Στερεά Ελλάδα και αλλού.

 Το 1823 ανακηρύχτηκε χιλίαρχος και το 1827 επέστρεψε στη Μακεδονία και μαζί με τον αδελφό του Γεώργιο και τους οπλαρχηγούς Διαμαντή Νικολάου, τον αδελφό του, Κώστα, τον Τόλιο Λάζο και Θεόδωρο Ζιάκα, ζήτησαν από την Ελληνική κυβέρνηση υλική υποστήριξη και έμψυχο δυναμικό, προκειμένου να εξεγερθούν εκ νέου κατά των Οθωμανών, στην περιοχή. 
Ζήτησαν μάλιστα από τον Δημήτριο Υψηλάντη, να μεταβεί στον Όλυμπο, χωρίς όμως κάποια θετική ανταπόκριση. Πέθανε το 1856 στην Αταλάντη, όπου ζούσε ο γιος του Σπύρος (γεννηθείς το 1830). (πηγή: https://el.wikipedia.org/wiki/Αθανάσιος_Συρόπουλος?fbclid=IwAR1v_YDCHxjX8qQyGt8tSCPUTUOlakNSGh1W6AFttL2eHbGNaKgHCm-ncbw)


Μακεδονομάχοι
Ο Μακεδονικός Αγώνας ήταν μία σειρά συγκρούσεων μεταξύ κυρίως ελληνικών και βουλγαρικών ένοπλων σωμάτων που διεξήχθη από το 1904 ως το 1908 στην περιοχή της Μακεδονίας (τότε μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας).

Βαϊνάς Γεώργιος: Ὁ Γεώργιος Βαϊνάς καταγόταν ἀπό τα Ριζώματα τοῦ Νομοῦ Ἠμαθίας και ἕδρασε ὡς Ὁπλίτης ἀπό το 1905 ἔως το 1907. Συνεργάστηκε μἐ το σῶμα τοῦ ὁπλαρχηγοῦ Γ. Γκόγκος.

Βουλιβάσης Δημήτριος: Ὁ Δημήτριος Βουλιβάσης γεννήθηκε στ Ριζώματα τοῦ Νομοῦ Ἠμαθίας και ἔλαβε μέρος στον Μακεδονικό Ἀγῶνα ὡς Ὁπλίτης.

Κουτσαντάς Τριαντάφυλλος: Ὁ Τριαντάφυλλος Κουτσαντᾶς γεννήθηκε στα Ριζώματα Ἠμαθίας και ἕδρασε ὡς Ὁπλίτης. (πηγή: http://media.ems.gr/ekdoseis/ektos_seiras/ekd_eksi_gigeneis.pdf?fbclid=IwAR1v0Ev9UEW9NM-GWC3lgGvRnHD25Lu9hoPcmyzbYFChIPY6Qw4_IqSdWJ0 σελίδα 38)

Ο Λαζόπουλος Παναγιώτης γεννήθηκε το 1884 στη Βόσσοβα (Σφηκιά) Ημαθίας. Συμμετείχε από νωρίς στο Μακεδονικό αγώνα, ως οπλίτης. Στη συνέχεια συγκρότησε δική του ένοπλη ομάδα, υπό τις γενικές οδηγίες του Γ. Δικώνυμου Μακρή. Έδρασε με το σώμα του στις περιοχές Φλώρινας και Καστοριάς καθ' όλη τη διάρκεια του Μακεδονικού αγώνα, μαχόμενος εναντίον Βουλγαρικών στόχων και υπερασπιζόμενος τους Ελληνικούς πληθυσμούς. Συμμετείχε με το σώμα του στην Επιχείρηση της Βύσσανης στις 26 Μαΐου του 1908 και στην Επιχείρηση της Λεσκοβίτσας (Λεπτοκαρυών) στις αρχές Ιουλίου του ίδιου έτους, όπου εξουδετερώθηκαν Βουλγαρικοί στόχοι. (πηγή : https://el.wikipedia.org/wiki/Παναγιώτης_Λαζόπουλος)

Ντόμανος (Δόμανος)  Γιάννης και ο Ιωάννης Παπαργυρίου είναι το ίδιο άτομο. Ο Εκ Ριζωμάτων Γιάννης Ντόμανος είχε το σπίτι του εκεί που είναι σήμερα το πατρικό του Χρήστου Δόμανου του Γεωργίου, το οποίο χρησιμοποιούσε σαν χώρο εκπαίδευσης των ανταρτοομάδων εναντίον των Τούρκων και Βουλγάρων. Παντρεύητηκε στη Βέροια (πήγε σώγαμπρος) σε κάποιον παπα- Αργύρη και έτσι κατά το δίκαιο της εποχής απέκτησε το επίθετο Παπαργυρίου. Σκοτώθηκε σε μάχη στη λίμνη των Γιαννιτσών. Επίσης, σκότωσε με ενέδρα έναν Τούρκο γυρολόγο έμπορο, που ονομάζονταν Σιαμπάνης (υπάρχει τοπωνύμιο Σιαμπάνης κοντά στον Παλιόκαστρο Ριζωμάτων). (πηγή: Δέλλας Θανάσης  https://rizwmata.blogspot.com/2016/12/blog-post_1.html)

Επίσης, με πηγή την έκδοση της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών με τίτλο “Το μεγάλο Συναξάρι. Αφανείς γηγενείς μακεδονομάχοι (1903-1913)”, που επανεκδόθηκε (συμπληρωμένα το 2011 - εκδόσεις UNIVERSITY STUDIO PRESS) παρουσιάζουμε σήμερα έναν σχεδόν πλήρη κατάλογο των μακεδονομάχων της περιοχής μας:
ΔΑΣΚΙΟ
ΑΝΤΩΝΗΣ ΘΕΟΔΟΣΗΣ
ΓΚΡΑΤΣΙΑΝΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ
ΔΑΜΤΣΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
ΚΑΤΣΟΥΓΙΑΝΝΗ (ΚΟΥΤΣΟΣ) ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ
ΚΟΥΤΙΟΛΑΣ ΘΕΟΔΟΣΗΣ (πολυφυτο κοζανης)
ΜΕΛΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
ΜΙΣΟΚΕΦΑΛΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ
ΜΙΧΑΛΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
ΜΠΕΛΤΣΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
ΜΠΕΛΤΣΙΟΣ ΜΕΡΚΟΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ (ΠΑΠΑΣΤΕΡΓΙΟΣ) ΓΕΩΡΓΙΟΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
ΠΑΠΑΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
ΠΑΤΡΙΚΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
ΠΟΥΛΙΟΣ ΑΚΡΙΒΟΣ
ΠΟΥΛΙΟΣ (ΚΟΚΟΡΑΣ) ΓΕΩΡΓΙΟΣ
ΡΗΓΑΣ ΕΥΘΥΜΙΟΣ
ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
ΠΟΛΥΔΕΝΔΡΙ
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ
ΚΑΡΑΝΑΤΣΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ
ΡΙΖΩΜΑΤΑ
ΒΑΙΝΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
ΒΟΥΛΙΒΑΣΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
ΚΟΥΤΣΑΝΤΑΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΟΣ
ΝΤΟΜΑΝΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
ΠΑΠΑΡΓΥΡΙΟΥ ΓΙΑΝΝΗΣ
ΣΦΗΚΙΑ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ (ΟΧΙ ΣΦΗΚΙΑ ΜΑΛΟΝ)
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ
ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
ΚΑΜΤΣΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ (ΜΑΛΟΝ ΔΑΜΤΣΗΣ ΑΠΟ ΔΑΣΚΙΟ)
ΛΑΖΟΠΟΥΛΟΣ ΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
ΜΠΟΥΤΖΙΩΝΑΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ (ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ)
ΠΕΤΣΙΑΒΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ
ΣΕΡΔΑΡΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ





Φυσικά, υπήρξαν και άλλοι επαναστάτες, οπλαρχηγοί και μακεδονομάχοι τους οποίους θα αναφέρουμε όταν βρούμε πηγές.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου