Μοναστήρι των Αγίων Πάντων και Μνημείο Θυσίας Γυναικών στο Γαλακτό

 Κοντά στην ιστορική περιοχή της Βεργίνας και συγκεκριμένα στα Παλατίτσια Ημαθίας βρίσκεται το γυναικείο μοναστήρι των Αγίων Πάντων.

Η μαρτυρική περιοχή σχετίζεται με τα γεγονότα του 1878, όταν επαναστάτησαν οι κάτοικοι των

το μνημείο στο Γαλακτό

περιοχών της Βέροιας και της Πιερίας. Μέσα στο μοναστήρι τούρκοι έσφαξαν όσα γυναικόπαιδα βρίσκονταν εκεί, ενώ πολλές γυναίκες (κυρίως βλάχες στην καταγωγή) έπεσαν μαζί με τα παιδιά τους στη χαράδρα του Γαλακτού, από ύψος 200 μέτρων, στις 15 Μαρτίου του 1878, θυμίζοντας τις Σουλιώτισσες του Ζαλόγγου. 

Την περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου πυρπολήθηκε. σήμερα σώζεται το Καθολικό της Μονής, που δεν είχε καεί, ενώ μια σειρά νέων κτιρίων έχουν κτιστεί τα τελευταία χρόνια. 

Στις μέρες εγκαταβιώνει γυναικεία αδελφότητα με 10 περίπου μοναχές, υπό την καθοδήγηση της Ηγουμένης Χριστουδούλης. Έργο της αδελφότητας, εκτός από τα λειτουργικά καθήκοντα είναι το εργόχειρο, η βιβλιοδεσία και η ιεροραπτική. 

Ώρες επισκέψεως κοινού : Καθημερινά, εκτός Τετάρτης Και Παρασκευής από τις 9:00-12:00 (το καλοκαίρι 17:00-19:00).

Τηλ:2331301440

Πηγή: Ιερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας

ΘΥΣΙΕΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ-ΜΝΗΜΕΙΟ  Ζάλογγος 1803- Αράπιτσα Ναούσης Ημαθίας 1822- Γαλακτός Πιερίων Ημαθίας 1878 (Μπροστά από 147 χρόνια)

(Άρθρο του συνταξιούχου καθηγητή Μιχαήλ ΑΚΡΙΒΟΠΟΥΛΟΥ στην εφημερίδα ΛΑΟΣ την 11/3/2007)

"Στις 6 Μαρτίου 1878 οι Τούρκοι μπαίνουν χωρίς ουσιαστική αντίσταση στον Κολινδρό. Ο Βαγγέλης Χοστέβας με τους ενόπλους του, 500 άνδρες περίπου, τον επίσκοπο Κίτρους Νικόλαο και τον Παύλο Πατραλέξη καταφεύγουν προς τα Ρουμάνια των Παλατιών, όπως έλεγαν (εννοούσαν τα πυκνά δάση των Παλατιτσίων).
Τους ακολουθούσε όμως και ένα μεγάλο πλήθος γυναικοπαίδων. Οι ένοπλοι και το αρχηγείο τους εγκαταστάθηκαν στο χωριό Σπουρλίτα, σημερινή Ελαφίνα, και τα γυναικόπαιδα στο Μοναστήρι των Αγίων Πάντων και στις σπηλιές γύρω απ' αυτό. Τα συγκεντρωθέντα γυναικόπαιδα, κατά τις εκτιμήσεις των ανθρώπων της εποχής που ασχολήθηκαν με το θέμα αυτό, υπερέβαιναν τις 2.500 ψυχές.

Χιόνιζε τις μέρες εκείνες και το κρύο ήταν τσουχτερό. Το κρησφύγετό τους όμως προδόθηκε και οι Τούρκοι κινήθηκαν προς το Μοναστήρι από 3 κατευθύνσεις με μεγάλες δυνάμεις. Η μία ομάδα προερχόταν από τη Βέροια και αριθμούσε κατά το Μιλτιάδη Σεϊζάνη 2.000 ενόπλους και 300 άτακτους και αρχηγό τους τον Γιαγχία Βέπ. Θα χτυπούσε το Μοναστήρι από τη διάβαση Παλατιτσίων προς αυτό (βόρεια). Η άλλη προερχόταν από τον Κολινδρό και αριθμούσε 2.200 ενόπλους. Θα χτυπούσε το Μοναστήρι από τη διάβαση Γαλακτού (νότια). 

Η τρίτη ακολουθούσε δύσβατη από ανατολάς πορεία και την οδηγούσε ένας προδότης από τις Μηλιές Κολινδρού. Εν τω μεταξύ προς το Μοναστήρι κατέφυγαν και οι κάτοικοι των Παλατιτσίων και των τότε οικισμών Μπάρμπες και Κούτλες (σήμερα Βεργίνα) καθώς και οι Ελληνόβλαχοι που διαχείμαζαν σ' αυτά. Οι Παλατιτσιώτες (ντόπιοι και Ελληνόβλαχοι) οπλίστηκαν και ανέλαβαν την φύλαξη της βόρειας διέλευσης.

Τη νύχτα 14/15 Μαρτίου οι γέροντες, που απέμειναν στα Παλατίτσια, είδαν τους Τούρκους, που πέρασαν ήδη τον Αλιάκμονα και πλησίασαν προς το χωριό. Ειδοποίησαν τον Παύλο Πατραλέξη που βρισκόταν στο Μοναστήρι και εκείνος με τη σειρά του έστειλε την είδηση στο επαναστατικό σώμα, που εγκαταστάθηκε στη Σπουρλίτα (Ελαφίνα). Οι επαναστάτες ξεκίνησαν αμέσως για την προστασία των γυναικοπαίδων. Στη θέση Γαλακτό συναντήθηκαν οι δύο αντίπαλοι στρατοί. Έγινε σφοδρή μάχη με μεγάλες απώλειες από τη μεριά των Τούρκων, που ήταν έτοιμοι να υποχωρήσουν.

Τα γυναικόπαιδα, που ήταν στην περιοχή του Μοναστηριού, έμαθαν για τις κινήσεις των Τούρκων από τη διάβαση Παλατιτσίων, και όταν τους είδαν να ανηφορίζουν προς αυτές, αλαφιασμένες κινήθηκαν προς την Ελαφίνα μέσω Γαλακτού. Έγινε εξαιτίας αυτού μεγάλη σύγχυση και οι ένοπλοι Έλληνες αναγκάστηκαν να αλλάξουν θέσεις για να προστατέψουν τα γυναικόπαιδα. Άφησαν έτσι ελεύθερη τη δίοδο που οδηγούσε στο Μοναστήρι από τη μεριά του Γαλακτού.

Οι Τούρκοι μπήκαν στο Μοναστήρι και περιμάζεψαν τα έντρομα γυναικόπαιδα που απέμειναν σ' αυτό, καθώς κι εκείνα που ήταν διασκορπισμένα στις σπηλιές και τα βράχια του δάσους. Άρπαξαν όλα τα στολίδια που φορούσαν ή είχαν σαν νομίσματα και τις ξεγύμνωσαν. Λίγο αργότερα τις άφησαν να γυρίσουν πίσω στα χωριά τους. Αλλά γύρω από το τελευταίο αυτό οχυρό και άσυλο 2.500 γυναικόπαιδων γράφτηκε ο επίλογος της επαναστατικής ανταρσίας του Ολύμπου-Πιερίων.

Εφτά γυναίκες Ελληνόβλαχων που διαχείμαζαν στα Παλατίτσια, που οι άνδρες τους άρπαξαν τα όπλα για να φέρουν το Ρωμέϊκο, ρίχτηκαν από το βράχο του Πολυκάστρου στο βαθύ γκρεμό, για να μην πέσουν στα χέρια των Τούρκων.

Τα ονόματά τους, όπως καταγράφηκαν στο μνημείο ηρώων των Παλατιτσίων που τίμησε τη μνήμη τους, είναι: 1) Κυράτσα Γκοδουβάνου, 2) Ελένη Τούλη, 3) Σάντα Τούλη, 4) Μαρία Μαρίτση, 5) Βαγγελιώ Μητριώνη, 6) Σούλα Μητριώνη, κόρη της προηγούμενης και 7) Αικατερίνη Νιώπα, σύζυγος του Μ. Νιώπα που κρατούσε το βυζανιάρικο αγοράκι της στην αγκαλιά της. Είναι το παιδί που επέζησε της θυσίας εκείνης και ζούσε μέχρι πρότινος στη Βέροια, στην οποία υπάρχουν και απόγονοί του.

Μεγάλη η θυσία που έγινε και που δυστυχώς πάει να ξεχαστεί σχεδόν απ' όλους μας.
Ας προσπαθήσουμε όλοι μας, άτομα, φορείς και πολιτεία, να ξαναζωντανέψουμε στη μνήμη μας τη θυσία των 7 εκείνων γυναικών, που, σαν άλλες Σουλιώτισσες και σαν άλλες Ναουσαίες, προτίμησαν το θάνατο από την ατίμωση.
Είναι χρέος όλων μας ανεκπλήρωτο στη μνήμη των γυναικών του Παλιοκάστρου και των Αγίων Πάντων, που θυσιάστηκαν για τη λευτεριά τα Πατρίδας. Φέτος ειδικά που συμπληρώνονται 129 χρόνια από τότε και που ακόμα η Μακεδονία μας ξαναζεί κάποιες εθνικές περιπέτειες. Πιστεύω ότι ποτέ δεν είναι αργά."

Πηγή: http://www.laosver.gr/

http://www.veria.gr/.../1777-proslisi-3o-ds-verias.html