Τα τελευταία χρόνια λόγω της καταστροφής των δασών όλο και περισσότεροι άνθρωποι στις μεγάλες πόλεις βλέπουν αλεπούδες στις γειτονιές τους, συχνά υποσιτισμένες και άρρωστες, να ψάχνουν τροφή. Κάποιες έχουν γίνει και οικόσιτες προκειμένου να επιβιώσουν.
Στη λαϊκή συνείδηση οι αλεπούδες έχουν ταυτιστεί με την πονηριά, κάτι που πραγματικά τις αδικεί και τις κάνει αντιπαθητικές. Γιατί αυτά τα ζώα, που μπορείς να συναντήσεις σε κάθε ήπειρο εκτός από την Ανταρκτική, είναι πολύ πιο ενδιαφέροντα και πολύπλοκα από όσο νομίζουμε.
Πληροφορίες για αυτό το πανέξυπνο ζώο:
1. Μοιάζουν πιο πολύ με γάτες παρά με σκύλους..
Αν και οι αλεπούδες ανήκουν στην οικογένεια Κυνίδες, όπως ο λύκος, ο σκύλος, το τσακάλι, εντούτοις έχουν πολλές ομοιότητες με τις γάτες- οι γκρίζες αλεπούδες μοιάζουν περισσότερο με τις γάτες, ενώ οι κόκκινες έχουν παρόμοια εμφάνιση με τους σκύλους.
Όπως μια γάτα, έτσι και η αλεπού είναι πιο δραστήρια μετά τη δύση του ηλίου. Ικανή να βλέπει σε ελάχιστο φως, έχει και αυτή μουστάκια, τα οποία είναι, όπως λέμε, το gps της, καθώς τα χρησιμοποιεί τόσο για να πλοηγηθεί, όσο και για να καταδιώξει το θήραμά της. Περπατάει επίσης στα δάχτυλα των ποδιών της, κάτι που εξηγεί το πραγματικά κομψό περπάτημά της.
2. Έχουν πολύ καλή ακοή..
Οι κόκκινες αλεπούδες λέγεται ότι μπορούν να ακούσουν ένα ρολόι να χτυπάει από 40 μέτρα μακριά. Η άψογη αυτή ακοή τους τις βοηθά να εντοπίζουν τα θηράματα που κρύβονται ακόμα και κάτω από τη γη.
Εκτός από τον εντοπισμό της λείας, οι αλεπούδες χρησιμοποιούν την εξαιρετική τους ακοή για να αναγνωρίζουν τις φωνές και τα καλέσματα των άλλων.
3. Είναι εξαιρετικά παιχνιδιάρες..
Οι αλεπούδες αγαπούν να παίζουν. Παίζουν μόνες τους, με άλλες αλεπούδες και άλλα ζώα- ακόμα και με ελάφια. Τρελαίνονται επίσης για μπαλάκια, καθιστώντας τες σε διάφορα μέρη το νούμερο ένα κίνδυνο ενός γκόλφερ καθώς αν εντοπίσουν ένα μπαλάκι του γκολφ, το παίρνουν στο στόμα τους και φεύγουν για να παίξουν μαζί του. Είναι επίσης πολύ περίεργες. Εντοπίζουν τα πάντα και όλα τις ενδιαφέρουν.
4. Βγάζουν 40 διαφορετικούς ήχους..
Οι αλεπούδες μπορούν να βγάλουν 40 διαφορετικούς ήχους. Μπορούν να βγάλουν κραυγές, φωνές σαν γαβγίσματα και ουρλιαχτά, τα οποία μπορεί να είναι σε υψηλούς ή πολύ χαμηλούς τόνους, για να επικοινωνήσουν διαφορετικά πράγματα. Ένας από τους πιο αναγνωρίσιμους ήχους που κάνουν είναι το ουρλιαχτό τους που μοιάζει με κραυγή.
5. Πρόκειται για μοναχικά πλάσματα..
Σε αντίθεση με τους συγγενείς τους, τα κογιότ και τους σκύλους, οι αλεπούδες είναι μοναχικά πλάσματα. Όπως και οι γάτες. Προτιμούν να κυνηγούν και να κοιμούνται μόνες τους. Όταν μάλιστα γεννάνε, είναι απόλυτα απασχολημένες με την ανατροφή των μικρών τους στο κρησφύγετό τους.
6. Είναι πολύ καλοί γονείς..
Τα μωράκια της αλεπούς γεννιούνται τυφλά και δεν ανοίγουν τα μάτια τους πριν περάσουν 9 μέρες μετά τη γέννησή τους. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, μένουν με το θηλυκό -τη μαμά τους- στη φωλιά. Το αρσενικό βγαίνει και φέρνει φαγητό.
Μέχρι την ηλικία των 7 μηνών τα αλεπουδάκια μένουν με τους γονείς τους. Οι μαμάδες κάνουν τα πάντα για να προστατεύσουν τα μικρά τους- κάποτε, στην Αγγλία, ένα αλεπουδάκι πιάστηκε σε καλώδια για 2 εβδομάδες, αλλά επέζησε επειδή η μητέρα του του έφερνε φαγητό κάθε μέρα.
7. Η μικρότερη αλεπού ζυγίζει λιγότερο από τρία κιλά..
Η κρεμ αλεπού έχει περίπου το μέγεθος ενός μικρού γατιού και ζει στις δύσκολες ερήμους της Βόρειας Αφρικής, όπου κοιμάται κατά τη διάρκεια της ημέρας για να αποφύγει τη ζέστη και τον ήλιο.
Τα επιμήκη αυτιά της τη βοηθάνε να ρυθμίσει τη θερμοκρασία του σώματος ενώ τα πόδια της είναι καλυμμένα με γούνα, έτσι ώστε να μπορεί να περπατήσει σε καυτή άμμο- σαν να φοράει χιονοπέδιλα. Η γάτα αυτή μπορεί να ζυγίζει από 1,5 μέχρι 3 το πολύ κιλά.
8. Η αλεπού με τις 9 ουρές είναι ένα μυθολογικό πλάσμα στην ασιατική κουλτούρα..
Αυτή η αλεπού με τις 9 ουρές πρόκειται για ένα μυθικό πλάσμα, κοινό μεταξύ πολλών πολιτισμών της Ανατολικής Ασίας. Πιστεύεται ότι αυτές οι αλεπούδες παίρνουν τη μορφή μιας όμορφης γυναίκας με σκοπό να αποπλανήσουν τους άνδρες και να τους φάνε. Ωστόσο, ορισμένες ιστορίες αναφέρουν ότι τα πνεύματα αλεπούς είναι καλός οιωνός.
9. Η κόκκινη αλεπού της Σιέρα Νεβάδα θεωρείται το σπανιότερο είδος αλεπούς..
Οι κόκκινες αλεπούδες της Σιέρα Νεβάδα είναι κάτι τόσο σπάνιο που κανείς δεν γνωρίζει με ακρίβεια πόσες έχουν απομείνει. Είναι μοναχικά πλάσματα, νυκτόβια, δεν ταξιδεύουν σε αγέλες και αποφεύγουν τους ανθρώπους, γεγονός που δυσκολεύει ακόμα περισσότερο τον εντοπισμό και τη μελέτη τους. Πιστεύεται ωστόσο πως ο συνολικός πληθυσμός τους δεν υπερβαίνει τα 50 ζώα.
10. Οι αρκτικές αλεπούδες αντέχουν χωρίς να κρυώνουν μέχρι τους -70° Κελσίου..
Οι αρκτικές αλεπούδες ή αλεπούδες του χιονιού αρχίζουν να κρυώνουν μόνο όταν πέσει η θερμοκρασία κάτω από τους στους -70°C. Αυτό τις καθιστά ένα από τα πιο ανθεκτικά στο κρύο ζώα στον κόσμο. Επιπλέον, το όμορφο λευκό τρίχωμά τους βοηθά στο να καμουφλάρονται στο χιόνι ώστε να αποφεύγουν τους θηρευτές. Η αρκτική αρκούδα γεννάει μια φορά τον χρόνο, κατά την έναρξη του καλοκαιριού, έως 15 μικρά, και αφού τα θηλάσει μερικούς μήνες, εκείνα γίνονται αρκετά ανεξάρτητα για να ζήσουν τον αρκτικό χειμώνα μόνα τους.
Wikipedia
Η αλεπού εμφανίστηκε στη Γη πριν από 400.000 χρόνια και πιθανώς να υπήρξε και θήραμα για τους προϊστορικούς κυνηγούς. Σήμερα συναντάται σε όλες σχεδόν τις ηπείρους, εκτός από την Ανταρκτική.
Ειδικότερα η Κόκκινη αλεπού ζει στην Ευρώπη, την Ασία, μια στενή λωρίδα της βόρειας Αφρικής, τη Βόρεια Αμερική (εισήχθη από το Ηνωμένο Βασίλειο στις ανατολικές ΗΠΑ στα μέσα του 18ου αιώνα και εξαπλώθηκε δυτικότερα), ενώ το 1855 εισήχθη και στην Αυστραλία. Όχι μόνο δεν είναι σε κανένα μέρος απειλούμενο με αφανισμό είδος, αλλά αντιστρόφως η εκπληκτική της προσαρμοστικότητα έχει οδηγήσει πολλά άλλα λιγότερο ικανά είδη σε κίνδυνο εξαφάνισης ή και εξαφάνιση.
Διατροφή
Όλα τα είδη αλεπούδων είναι παμφάγα. Το διαιτολόγιό τους αποτελείται σε μεγάλο ποσοστό από ασπόνδυλα. Ωστόσο, καταναλώνουν και τρωκτικά, λαγούς, κουνέλια και άλλα μικρά θηλαστικά, καθώς και ερπετά όπως φίδια, αμφίβια, χόρτα, μούρα, ενώ δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση και σε καρπούς φρούτα, ψάρια, πτηνά, αυγά, σκαθάρια, έντομα και όλα σχεδόν τα είδη μικρών ζώων. Τα περισσότερα είδη δείχνουν μεγάλη προσαρμοστικότητα σε πολλά διαφορετικά είδη τροφής και κατά μέσο όρο καταναλώνουν 1 κιλό τροφής την ημέρα. Όλες οι αλεπούδες έχουν τη χαρακτηριστική συνήθεια να θάβουν (συνήθως με φύλλα, χώμα ή χιόνι) υπολείμματα τροφής όταν έχουν περίσσευμα, για να τα φάνε αργότερα.
Αναπαραγωγή
Η περίοδος αναπαραγωγής των αλεπούδων ποικίλλει ευρέως, λόγω της μεγάλης γεωγραφικής τους εξάπλωσης και της ποικιλίας των ειδών. Ειδικότερα στα μέσα γεωγραφικά πλάτη (όπως επομένως συμβαίνει και στην Ελλάδα), λόγω του ότι ο καιρός της αναπαραγωγής τους αρχίζει τον Ιανουάριο με Φεβρουάριο, η Κόκκινη αλεπού είναι κυρίως εξαιρετικά δραστήρια τον Μάιο, όταν μεγαλώνει τα μικρά της. Τότε υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να κυκλοφορεί ακόμα και την ημέρα, καταστρέφοντας συχνότερα τα κονικλοτροφεία (κουνελοτροφεία) και τα κοτέτσια των ανθρώπων.
Μάλιστα όταν έρχεται ο καιρός της αναπαραγωγής, το θηλυκό σκάβει μία φωλιά με δαιδαλώδεις διαδρόμους μέσα σε μία περιοχή η οποία ανήκει σε ένα συγκεκριμένο αρσενικό. Μετά από 51 - 53 ημέρες, γεννιούνται 3 - 5 μικρά κουταβάκια, τα οποία αρχικά έχουν κάπως πιο γκρίζο τρίχωμα σε σχέση με τη μητέρα τους, ενώ στις πρώτες 2 εβδομάδες είναι τυφλά. Η μητέρα τους τούς φέρνει τροφή καθημερινά και κάθε φορά που γυρίζει στη φωλιά της ακολουθεί διαφορετικό δρόμο. Στην ηλικία των 2 μηνών βγαίνουν από τη φωλιά και αρχίζουν να παίζουν με τη μητέρα τους και μεταξύ τους. Συχνά, τα νεαρά άτομα καταλήγουν να παρασυρθούν από αυτοκίνητα και αυτή είναι η κύρια αιτία της θνησιμότητας των αλεπούδων στα πρώτα χρόνια της ζωής τους.
Σχέση με τον άνθρωπο
Αν και έχει μια ενστικτώδη δυσπιστία και φόβο απέναντι στον άνθρωπο, ωστόσο είναι εξαιρετικά σπάνιο να συμβεί απρόκλητη επίθεση αλεπούς σε άνθρωπο. Στα περισσότερα είδη, η αλεπού όταν εξοικειωθεί με τον άνθρωπο, συνήθως αρχίζει να του δείχνει εμπιστοσύνη και φιλική παιχνιδιάρικη συμπεριφορά, όπως αυτή του σκύλου. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, ορισμένα είδη αλεπούδων έχουν εμφανιστεί στα προάστια ή ακόμα και στα κέντρα αρκετών πόλεων, μεταξύ των οποίων και σε αστικές περιοχές της Αθήνας, και φαίνεται να έχουν προσαρμοστεί επιτυχώς στην ανθρώπινη παρουσία.
Ειδικότερα επίσης η κόκκινη αλεπού (καθώς και μια χρωματική ποικιλία της, γνωστή ως η ασημένια ή ασημότριχη αλεπού) έχει υποβληθεί σε πρόγραμμα εξημέρωσης που ξεκίνησε το 1959 και τις τελευταίες δεκαετίες έχει γνωρίσει απήχηση ως κατοικίδιο σε κάποια κράτη, με τιμή απόκτησης γύρω στα 7.000 ευρώ.
Η αλεπού εμφανίστηκε στη Γη πριν από 400.000 χρόνια και πιθανώς να υπήρξε και θήραμα για τους προϊστορικούς κυνηγούς. Σήμερα συναντάται σε όλες σχεδόν τις ηπείρους, εκτός από την Ανταρκτική.
Ειδικότερα η Κόκκινη αλεπού ζει στην Ευρώπη, την Ασία, μια στενή λωρίδα της βόρειας Αφρικής, τη Βόρεια Αμερική (εισήχθη από το Ηνωμένο Βασίλειο στις ανατολικές ΗΠΑ στα μέσα του 18ου αιώνα και εξαπλώθηκε δυτικότερα), ενώ το 1855 εισήχθη και στην Αυστραλία. Όχι μόνο δεν είναι σε κανένα μέρος απειλούμενο με αφανισμό είδος, αλλά αντιστρόφως η εκπληκτική της προσαρμοστικότητα έχει οδηγήσει πολλά άλλα λιγότερο ικανά είδη σε κίνδυνο εξαφάνισης ή και εξαφάνιση.
Διατροφή
Όλα τα είδη αλεπούδων είναι παμφάγα. Το διαιτολόγιό τους αποτελείται σε μεγάλο ποσοστό από ασπόνδυλα. Ωστόσο, καταναλώνουν και τρωκτικά, λαγούς, κουνέλια και άλλα μικρά θηλαστικά, καθώς και ερπετά όπως φίδια, αμφίβια, χόρτα, μούρα, ενώ δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση και σε καρπούς φρούτα, ψάρια, πτηνά, αυγά, σκαθάρια, έντομα και όλα σχεδόν τα είδη μικρών ζώων. Τα περισσότερα είδη δείχνουν μεγάλη προσαρμοστικότητα σε πολλά διαφορετικά είδη τροφής και κατά μέσο όρο καταναλώνουν 1 κιλό τροφής την ημέρα. Όλες οι αλεπούδες έχουν τη χαρακτηριστική συνήθεια να θάβουν (συνήθως με φύλλα, χώμα ή χιόνι) υπολείμματα τροφής όταν έχουν περίσσευμα, για να τα φάνε αργότερα.
Αναπαραγωγή
Η περίοδος αναπαραγωγής των αλεπούδων ποικίλλει ευρέως, λόγω της μεγάλης γεωγραφικής τους εξάπλωσης και της ποικιλίας των ειδών. Ειδικότερα στα μέσα γεωγραφικά πλάτη (όπως επομένως συμβαίνει και στην Ελλάδα), λόγω του ότι ο καιρός της αναπαραγωγής τους αρχίζει τον Ιανουάριο με Φεβρουάριο, η Κόκκινη αλεπού είναι κυρίως εξαιρετικά δραστήρια τον Μάιο, όταν μεγαλώνει τα μικρά της. Τότε υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να κυκλοφορεί ακόμα και την ημέρα, καταστρέφοντας συχνότερα τα κονικλοτροφεία (κουνελοτροφεία) και τα κοτέτσια των ανθρώπων.
Μάλιστα όταν έρχεται ο καιρός της αναπαραγωγής, το θηλυκό σκάβει μία φωλιά με δαιδαλώδεις διαδρόμους μέσα σε μία περιοχή η οποία ανήκει σε ένα συγκεκριμένο αρσενικό. Μετά από 51 - 53 ημέρες, γεννιούνται 3 - 5 μικρά κουταβάκια, τα οποία αρχικά έχουν κάπως πιο γκρίζο τρίχωμα σε σχέση με τη μητέρα τους, ενώ στις πρώτες 2 εβδομάδες είναι τυφλά. Η μητέρα τους τούς φέρνει τροφή καθημερινά και κάθε φορά που γυρίζει στη φωλιά της ακολουθεί διαφορετικό δρόμο. Στην ηλικία των 2 μηνών βγαίνουν από τη φωλιά και αρχίζουν να παίζουν με τη μητέρα τους και μεταξύ τους. Συχνά, τα νεαρά άτομα καταλήγουν να παρασυρθούν από αυτοκίνητα και αυτή είναι η κύρια αιτία της θνησιμότητας των αλεπούδων στα πρώτα χρόνια της ζωής τους.
Σχέση με τον άνθρωπο
Αν και έχει μια ενστικτώδη δυσπιστία και φόβο απέναντι στον άνθρωπο, ωστόσο είναι εξαιρετικά σπάνιο να συμβεί απρόκλητη επίθεση αλεπούς σε άνθρωπο. Στα περισσότερα είδη, η αλεπού όταν εξοικειωθεί με τον άνθρωπο, συνήθως αρχίζει να του δείχνει εμπιστοσύνη και φιλική παιχνιδιάρικη συμπεριφορά, όπως αυτή του σκύλου. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, ορισμένα είδη αλεπούδων έχουν εμφανιστεί στα προάστια ή ακόμα και στα κέντρα αρκετών πόλεων, μεταξύ των οποίων και σε αστικές περιοχές της Αθήνας, και φαίνεται να έχουν προσαρμοστεί επιτυχώς στην ανθρώπινη παρουσία.
Ειδικότερα επίσης η κόκκινη αλεπού (καθώς και μια χρωματική ποικιλία της, γνωστή ως η ασημένια ή ασημότριχη αλεπού) έχει υποβληθεί σε πρόγραμμα εξημέρωσης που ξεκίνησε το 1959 και τις τελευταίες δεκαετίες έχει γνωρίσει απήχηση ως κατοικίδιο σε κάποια κράτη, με τιμή απόκτησης γύρω στα 7.000 ευρώ.
Κουλτούρα σχετικά με την αλεπού
Εξαιτίας της συνήθειας της αλεπούς να ζει κοντά στα χωριά, έχει συνδεθεί με πολλές ιστορίες και παραμύθια πολλών πολιτισμών. Είναι επίσης γνωστή και δημοφιλής για τη μεγάλη της πονηριά, σε τέτοιο βαθμό ώστε να υπάρχει διεθνώς η χαρακτηριστική φράση «Είναι πονηρός σαν αλεπού».
Ιστορικό παράδειγμα χρήσης αυτής της φράσης, ήταν για τον Έρβιν Γιόχαν Όιγκεν Ρόμ(μ)ελ (γερμανικά: Erwin Johann Eugen Rommel), Στρατάρχης του Γ΄ Ράιχ και ένας από τους ικανότερους στρατιωτικούς ηγέτες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Για τις ικανότητές του αυτές, του είχε αποδοθεί το προσωνύμιο «Αλεπού της Ερήμου» (αγγλικά: «Desert Fox»).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου