"Το μυστικό των Πιερίων" .. μια ιστορία αειφορίας (από το Γυμνάσιο Λ.T. Ριζωμάτων)

Το ψηφιακό βιβλίο "Το μυστικό των Πιερίων" δημιουργήθηκε στα πλαίσια του περιβαλλοντολογικού προγράμματος "Ιστορίες...αειφορίας" με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των μαθητών/τριών πάνω σε θέματα αειφορίας και οικολογίας συνδεδεμένα με την τοπική κοινωνία στην οποία μεγαλώνουν, την ιστορία, τις ανάγκες και ιδιαιτερότητές της και να εκτιμήσουν την ομορφιά ειδικά των Πιερίων (ως αειφορία χαρακτηρίζεται η ανάπτυξη που ικανοποιεί τις ανάγκες του παρόντος χωρίς να θέτει σε κίνδυνο την δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να ικανοποιούν τις δικές τους ανάγκες και αφορά στη διαχείριση των πόρων όπως το νερό, η ενέργεια, η γη κτλ). Ένας από τους βασικούς στόχους του προγράμματος είναι και να ενδιαφερθούν τα παιδιά για τη λογοτεχνία, την ανάγνωση βιβλίων και να αναπτύξουν τη γραπτή τους έκφραση. 

(Υπεύθυνη Περιβαλλοντικού Προγράμματος Τζουνοπούλου Παναγιώτα, Εκπαιδευτικός)

"Το μυστικό των Πιερίων"...

Η εφηβική φαντασία πλέκεται δημιουργικά με τη λαϊκή θρησκευτική παράδοση, την οικολογία, τη φυσική ομορφιά και σύγχρονα ηθικά και κοινωνικά διλήμματα δημιουργώντας Ιστορίες... αειφορίας !

Η σελίδα μας ευχαριστεί την κυρία Τζουνοπούλου για την άδεια αναδημοσίευσης του βιβλίου

πηγή: https://read.bookcreator.com/fEjQpwCv7HSpIuO9F7ACmr8w77N2/qpy8yDdeTECeEfrl-FUe2g/s6_PbujfSM2tvHn6trvkLA?fbclid=IwY2xjawKuZydleHRuA2FlbQIxMABicmlkETBGcmtQeFBzaTJmaG1Id05GAR7UoFIaV2UpxXWjAYI_3g3QZwVXXJPooPojf97_j8yD5a5gNelU1Hyc36q-Ow_aem_MnnOPDVeTsATGwP5Aq3nFw

 

Η Ελαφίνα Ημαθίας (Σπουρλίτα) στα Πιέρια Όρη.

(Βικιπαίδεια) Η Ελαφίνα είναι είναι οικισμός της Κεντρικής Μακεδονίας στην Περιφερειακή Ενότητα Ημαθίας. Βρίσκεται στις βορειοδυτικές πλαγιές των Πιερίων Ορέων σε υψόμετρο 880 μέτραενώ απέχει περίπου 28 χλμ από την Βέροια και 75 χλμ από την Θεσσαλονίκη (μέσω Κολινδρού). Πιθανολογείται ότι ο οικισμός προϋπήρχε από τους βυζαντινούς ακόμη χρόνους ενώ καταγράφεται σε οθωμανικά φορολογικά κατάστιχα (tapu tahrir defterleri) του 15ου και 16ου αιώνα ως Σπουρλίτα (τουρκ. ispirlit) - τοπωνύμιο που σημαίνει καμένη γη. Το χωριό κάηκε την περίοδο της κατοχής από τους Γερμανούς και οι κάτοικοί του μετοίκησαν νοτιοανατολικότερα όπου ίδρυσαν τον Έλαφο Πιερίας.

Η διαδρομή από την Ελαφίνα στον Έλαφο, περίπου 12 χιλιόμετρα, είναι σε υψόμετρο 500 με 800 μέτρα ανάμεσα σε πλούσια βλάστηση (δρυς, οξιές, άγριες καστανιές κλπ) και με ενδιαφέρουσα χλωρίδα (ρίγανη, φλαμούρι, διάφορα βότανα, άγρια αμπέλια, θεραπευτικούς βολβούς κλπ.) ενώ η πανίδα της περιοχής αποτελείται από ελάφια, ζαρκάδια, αγριόχοιρους, λαγούς, λύκους, αλεπούδες και διάφορα αποδημητικά πουλιά. Πολλά ελεύθερα ρυάκια σχηματίζονται από τον μεγάλο όγκο βροχών, που καταλήγουν σε τρεις τεχνητές λίμνες, οι οποίες χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες των καλλιεργητών.

Αναφέρεται επίσημα, μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους και την απελευθέρωση της Μακεδονίας, το 1918 με την παλιά ονομασία από την περίοδο της τουρκοκρατίας ως Σπουρλίτα στο ΦΕΚ 152Α - 09/07/1918 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης κοινότητας.  Το 1926 με το ΦΕΚ 401Α - 12/11/1926 μετονομάστηκε σε Ελαφίνα. Σύμφωνα με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» και την τροποποίησή του Κλεισθένης Ι, μαζί με το Πολύδενδρο, την Μονή Τιμίου Προδρόμου, τον Πόρο και την Χαράδρα αποτελούν την κοινότητα Πολυδένδρου η οποία υπάγεται στη Δημοτική Ενότητα Μακεδονίδος του Δήμου Βέροιας ενώ σύμφωνα με την απογραφή του 2011 απογράφησαν 8 κάτοικοι.

Πρατίνστα , η Χαράδρα Ημαθίας στα Πιέρια Όρη.

Οριοδείκτης του 19ου αιώνα (στην αραβική, επίσημη γλώσσα των Οθωμανών και στην Ελληνική) που βρέθηκε στα σύνορα Χαράδρας-Βεργίνας και υπήρχαν επί Οθωμανικής αυτοκρατορίας. "Πρατίνστα", είναι ο τόπος του Πρατίνα (αρχαιοελληνικό όνομα) μαζί με την κατάλληξη -στα όπου δηλώνει ιδιοκτήτη (ευχαριστούμε τον κ. Νικόλαο Τρίγκα).

(Βικιπαίδεια) Η Χαράδρα Ημαθίας είναι οικισμός του νομού Ημαθίας με δεκαοκτώ μόνιμους κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2011. Βρίσκεται στα Πιέρια Όρη σε υψόμετρο 764 μ. και 20,5 χιλιόμετρα, νότια της Βέροιας.
Ανήκει στον Δήμο Βέροιας, της Περιφερειακής Ενότητας Ημαθίας που βρίσκεται στην Περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας, σύμφωνα με την διοικητική διαίρεση της Ελλάδας με το σχέδιο Καλλικράτης.
Παλαιότερη ονομασία του χωριού Πρατίνστα, όπως προκύπτει από τον οριοδείκτη που βρέθηκε πρόσφατα και τον Χάρτη του 1530 που αναφέρει την Χαράδρα με το παλιό της όνομα Bratinista.
Οι λιγοστοί κάτοικοι ασχολούνται με την γεωργία (καλλιέργεια υπαίθριας ντομάτας, καπνού, αρωματικών φυτών, δενδροκαλλιέργεια  κερασιών, καρυδιών, κάστανων) Μελισσοκομία και Κτηνοτροφία.

Οι κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν τους θερινούς μήνες είναι βασικός παράγοντας που τα τελευταία χρόνια έχει γίνει τουριστικός προορισμός.

Ανεβαίνοντας στο εκκλησάκι του προφήτη Ηλία στην Χαράδρα

Έξω από το χωριό βρίσκεται ο Ναΐσκος του Προφήτη Ηλία, ο οποίος σύμφωνα με την ΥΑ 27702/25-1-1969 ΦΕΚ 84/Β/ της 5ης Φεβρουαρίου 1969 "Περί κηρύξεως ως ιστορικών διατηρητέων μνημείων" αποφασίστηκε-κηρύχθηκε ιστορικά διατηρητέο μνημείο.
Η σημαία του πρώην Δημοτικού Σχολείου Χαράδρας Ημαθίας, φυλάσσεται στο κτίριο του πρώην σχολείου.

Η Χαράδρα βρίσκεται μεταξύ των οικισμών του Δήμου Βεροίας Ελαφίνας Πολυδενδρίου, με τους οποίους συνδέεται οδικά. Επίσης συνορεύει με τους οικισμούς του Δήμου Βεροίας Μετόχι και Βεργίνας, με τους οποίους δεν συνδέεται απ΄ευθείας οδικά.

Υπέροχες διαδρομές μονοπατιών από Χαράδρα για Βεργίνα ,Μετόχι, Ελαφίνα , Συκιά με ενδιάμεσες στάσεις στα <Χοροστάσια>.
Επίσης από την Χαράδρα, υπέροχες και βατές διαδρομές από μονοπάτια σε οδηγούν στις Ιερές Μονές Τιμίου Προδρόμου Σκήτη Βεροίας, Μεταμορφώσεως Σωτήρος Μουτσιάλη, Αγίων Πάντων.
Από την Χαράδρα, μέσω της Ελαφίνας, υπάρχει οδικό δίκτυο τριάντα έξι (36) χιλιομέτρων που οδηγεί στις παραλίες τις Κατερίνης.

Παλιότερα οι κάτοικοι τις Χαράδρας είχαν τα κτήματά τους στον οικισμό Καλύβια Χαράδρας - Καλύβια Πρατίνστας ή Μπρατινστας, σημερινή περιοχή Νομού Πιερίας.
Το 1922 εγκαταστάθηκαν και έλληνες πρόσφυγες του πόντου. Το δε 1928 ο οικισμός μετονομάσθηκε σε Εξοχή, όνομα το οποίο φέρει και σήμερα.
Το 1934 τα Καλύβια Χαράδρας είχαν ένα Δημοτικό Σχολείο με έναν δάσκαλο και εξήντα εννέα (69) μαθητές.

Νέα κασέτα με Γκάϊντα Ριζωμάτων με τον Γιάννη Κουτσιούκη

 

Κασέτα που ήταν στα συρτάρια για δεκαετίες με Γκάϊντα Ριζωμάτων (Πιέρια Όρη) με τον Γιάννη Κουτσιούκη (μάλλον από τη δεκαετία του 80 και αργότερα προστέθηκε αρμόνιο από τον Απόστολο Κουτσιούκη).

Η Αγριόγατα του τόπου μας (Felis Silvestris), το μοναδικό άγριο αιλουροειδές.

Αγριόγατος (Felis silvestris): το μοναδικό άγριο αιλουροειδές με επιβεβαιωμένη παρουσία στον Ελλαδικό χώρο!

Πιο ογκώδης και μεγαλόσωμος από την κατοικίδια γάτα, ο αγριόγατος ξεχωρίζει κυρίως από τη φουντωτή ουρά του που έχει μήκος γύρω στα 30 εκ., φαρδαίνει προς την άκρη και στολίζεται με σκούρες ρίγες. Το κεφάλι του είναι επίσης πιο ογκώδες από της γάτας. Το τρίχωμα του έχει ποικιλία καστανόξανθων τόνων. Στο χωριό μας έχει εμφανιστεί σε διάφορες περιοχές και υπάρχουν μερικά άτομα αλλά είναι δύσκολη η φωτογράφηση γιατί χάνονται αμέσως μέσα στο δάσος. 

Η αγριόγατα που συναντήσαμε στον Κόζιακο

Νύχια μυτερά, δόντια κοφτερά

Ως τυπικό σαρκοφάγο, όλα του τα δόντια είναι οξύαιχμα, κατάλληλα για το σκίσιμο του κρέατος. Δεν μασάει την τροφή του, απλά την τεμαχίζει και την καταπίνει. Όπως και τα άλλα αιλουροειδή πιάνει τη λεία του με τα νύχια και την αποτελειώνει με μια δαγκωνιά στο λαιμό. Κυνηγάει συνήθως το βράδυ, στήνοντας καρτέρι έξω από τις τρύπες των ποντικιών, καμιά φορά σκαρφαλωμένος σε κάποιο δέντρο ή βράχο. Η διατροφή του βασί­ζεται κατά 90% σε ποντίκια, ενώ ευκαιριακά τρώει και μικρά πουλάκια, βατράχια, έντομα, σαλιγκάρια, μυγαλές, λαγούς, σκιούρους, κ.ά

Κοινωνική ζωή

Μοναχικά ζώα, οι αγριόγατοι διαμένουν -αν η τροφή είναι άφθονη- σε μια συγκεκριμένη περιοχή, μέσα στην οποία χρησιμοποιούν σταθερές διαδρομές. Τις διαδρομές αυτές τις σημαδεύουν με εκκρίσεις αδένων που βρίσκονται στα πόδια τους αλλά και με τα ούρα ή τα κόπρανά τους. Κάθε άτομο του ίδιου φύλου υπερασπίζεται μια διακριτή επικράτεια, ενώ ένα αρσενικό και ένα θηλυκό μπορούν να μοιράζονται σε κάποιο βαθμό το χώρο.
Λόγω του μοναχικού τρόπου ζωής, οι πυκνότητες των πληθυσμών του αγριόγατου είναι πολύ χαμηλές, περίπου 2-3 άτομα ανά 10τετρ. χμ.

Κατανομή – απειλές

Ο αγριόγατος είναι είδος με πολύ ευρεία κατανομή. Ζει σε δάση, στέππες από τη δυτική Ευρώπη ως τη δυτική Κίνα και την κεντρική Ινδία καθώς και σε όλη την Αφρικανική ήπειρο. Αναγνωρίζονται 3 υποείδη: το ευρωπαϊκό, το ασιατικό και το αραβικό-αφρικανικό. Αυτό το τελευταίο θεωρείται και ο άγριος πρόγονος της γάτας. Στην Ελλάδα, ο αγριόγατος εξαπλώνεται σε μεγάλο μέρος της βόρειας και κεντρικής Ελλάδας, σε ποικιλία βιότοπων από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι και τα 1500 περίπου μέτρα.

Οι κυριότερες απειλές για τον αγριόγατο σήμερα είναι η υποβάθμιση των βιότοπών του και η διακοπή της επικοινωνίας μεταξύ επιμέρους πληθυσμών. Ένα άλλο πρόβλημα για τους πληθυσμούς του αγριόγατου, που συχνά είναι συνέπεια των προηγούμενων, είναι η διασταύρωσή του με τις κατοικίδιες γάτες. Σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας, ο αγριόγατος είναι πιθανόν να εξαφανίστηκε από δηλητηριασμένα δολώματα. 

(περισσότερες πληροφορίες στο wikipedia https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%B3%CF%81%CE%B9%CF%8C%CE%B3%CE%B1%CF%84%CE%B1 )

Αγριόγατα Ολύμπου.

πηγή koutipandoras.gr

2ος αγώνας ορεινού τρεξίματος "Πιερίδες Μούσες 2024" στα Ριζώματα.

 

Οι δεύτεροι αγώνες "Πιερίδες Μούσες" 2024 πέρασαν στην ιστορία και ήταν ιδιαιτέρως  πετυχημένοι με πάνω από 180 αθλητές και αθλήτριες από πολλά μέρη (Ημαθία, Πιερία, Θεσσαλονίκη,, Κοζάνη, Λάρισα, Τρίκαλα, Ιωάννινα) να παίρνουν μέρος στις δύο διαδρομές μέσα στο όμορφο δάσος Ριζωμάτων. 

Μπράβο στους διοργανωτές, στους εθελοντές αλλά και στους αθλητές που αγωνίστηκαν και τίμησαν με την παρουσία τους το χωριό μας. Η ουσία των αγώνων δεν είναι μόνο η ευγενής άμιλλα που καλλιεργείται ούτως ή άλλως, αλλά και η γνωριμία με τα τοπία, τους ανθρώπους και τον πολιτισμό μιας περιοχής. Ειδικά των περιοχών που βρίσκονται εκτός βασικών αστικών ιστών, τα χωριά μας τα απομακρυσμένα και ξεχασμένα... 

Ευχή όλων να καθιερωθεί ο αγώνας και να επεκταθεί και σε άλλες μορφές αθλητισμού και πολιτισμού.

Ραντεβού του χρόνου..

(φωτογραφίες από τον αγώνα αλλά και η τελική κατάταξη των αθλητών στα 21 και στα 5 χιλιόμετρα)

21 χιλιόμετρα (μικτή κατάταξη)

5 χιλιόμετρα (μικτή κατάταξη)

 (ευχαριστούμε τις κυρίες Καίτη Δόμανου-Ζησοπούλου & Σούλα Λαγοπούλου για τις φωτογραφίες)