2ος αγώνας ορεινού τρεξίματος "Πιερίδες Μούσες 2024" στα Ριζώματα.

 

Οι δεύτεροι αγώνες "Πιερίδες Μούσες" 2024 πέρασαν στην ιστορία και ήταν ιδιαιτέρως  πετυχημένοι με πάνω από 180 αθλητές και αθλήτριες από πολλά μέρη (Ημαθία, Πιερία, Θεσσαλονίκη,, Κοζάνη, Λάρισα, Τρίκαλα, Ιωάννινα) να παίρνουν μέρος στις δύο διαδρομές μέσα στο όμορφο δάσος Ριζωμάτων. 

Μπράβο στους διοργανωτές, στους εθελοντές αλλά και στους αθλητές που αγωνίστηκαν και τίμησαν με την παρουσία τους το χωριό μας. Η ουσία των αγώνων δεν είναι μόνο η ευγενής άμιλλα που καλλιεργείται ούτως ή άλλως, αλλά και η γνωριμία με τα τοπία, τους ανθρώπους και τον πολιτισμό μιας περιοχής. Ειδικά των περιοχών που βρίσκονται εκτός βασικών αστικών ιστών, τα χωριά μας τα απομακρυσμένα και ξεχασμένα... 

Ευχή όλων να καθιερωθεί ο αγώνας και να επεκταθεί και σε άλλες μορφές αθλητισμού και πολιτισμού.

Ραντεβού του χρόνου..

(φωτογραφίες από τον αγώνα αλλά και η τελική κατάταξη των αθλητών στα 21 και στα 5 χιλιόμετρα)

21 χιλιόμετρα (μικτή κατάταξη)

5 χιλιόμετρα (μικτή κατάταξη)

 (ευχαριστούμε τις κυρίες Καίτη Δόμανου-Ζησοπούλου & Σούλα Λαγοπούλου για τις φωτογραφίες)

Όμορφες, κομψές, πανέξυπνες και μυστήριες, οι αλεπούδες !

Όμορφες, κομψές, πανέξυπνες και μυστήριες, οι αλεπούδες είναι από τα πιο αδικημένα πλάσματα στον κόσμο. Εκτρέφονται για τη γούνα τους και ζουν σε άθλια στενά κλουβιά μέχρι την ώρα που θα πεθάνουν. Από την άλλη όσες ζουν στη φύση κυνηγιούνται ανελέητα από τους ανθρώπους. Τα παράνομα δηλητηριασμένα δολώματα είναι ένας από τους τρόπους εξόντωσής τους.
Τα τελευταία χρόνια λόγω της καταστροφής των δασών όλο και περισσότεροι άνθρωποι στις μεγάλες πόλεις βλέπουν αλεπούδες στις γειτονιές τους, συχνά υποσιτισμένες και άρρωστες, να ψάχνουν τροφή. Κάποιες έχουν γίνει και οικόσιτες προκειμένου να επιβιώσουν.

Στη λαϊκή συνείδηση οι αλεπούδες έχουν ταυτιστεί με την πονηριά, κάτι που πραγματικά τις αδικεί και τις κάνει αντιπαθητικές. Γιατί αυτά τα ζώα, που μπορείς να συναντήσεις σε κάθε ήπειρο εκτός από την Ανταρκτική, είναι πολύ πιο ενδιαφέροντα και πολύπλοκα από όσο νομίζουμε.

Πληροφορίες για αυτό το πανέξυπνο ζώο:

1. Μοιάζουν πιο πολύ με γάτες παρά με σκύλους..
Αν και οι αλεπούδες ανήκουν στην οικογένεια Κυνίδες, όπως ο λύκος, ο σκύλος, το τσακάλι, εντούτοις έχουν πολλές ομοιότητες με τις γάτες- οι γκρίζες αλεπούδες μοιάζουν περισσότερο με τις γάτες, ενώ οι κόκκινες έχουν παρόμοια εμφάνιση με τους σκύλους.
Όπως μια γάτα, έτσι και η αλεπού είναι πιο δραστήρια μετά τη δύση του ηλίου. Ικανή να βλέπει σε ελάχιστο φως, έχει και αυτή μουστάκια, τα οποία είναι, όπως λέμε, το gps της, καθώς τα χρησιμοποιεί τόσο για να πλοηγηθεί, όσο και για να καταδιώξει το θήραμά της. Περπατάει επίσης στα δάχτυλα των ποδιών της, κάτι που εξηγεί το πραγματικά κομψό περπάτημά της.

2. Έχουν πολύ καλή ακοή..
Οι κόκκινες αλεπούδες λέγεται ότι μπορούν να ακούσουν ένα ρολόι να χτυπάει από 40 μέτρα μακριά. Η άψογη αυτή ακοή τους τις βοηθά να εντοπίζουν τα θηράματα που κρύβονται ακόμα και κάτω από τη γη.
Εκτός από τον εντοπισμό της λείας, οι αλεπούδες χρησιμοποιούν την εξαιρετική τους ακοή για να αναγνωρίζουν τις φωνές και τα καλέσματα των άλλων.

3. Είναι εξαιρετικά παιχνιδιάρες..
Οι αλεπούδες αγαπούν να παίζουν. Παίζουν μόνες τους, με άλλες αλεπούδες και άλλα ζώα- ακόμα και με ελάφια. Τρελαίνονται επίσης για μπαλάκια, καθιστώντας τες σε διάφορα μέρη το νούμερο ένα κίνδυνο ενός γκόλφερ καθώς αν εντοπίσουν ένα μπαλάκι του γκολφ, το παίρνουν στο στόμα τους και φεύγουν για να παίξουν μαζί του. Είναι επίσης πολύ περίεργες. Εντοπίζουν τα πάντα και όλα τις ενδιαφέρουν.

4. Βγάζουν 40 διαφορετικούς ήχους..
Οι αλεπούδες μπορούν να βγάλουν 40 διαφορετικούς ήχους. Μπορούν να βγάλουν κραυγές, φωνές σαν γαβγίσματα και ουρλιαχτά, τα οποία μπορεί να είναι σε υψηλούς ή πολύ χαμηλούς τόνους, για να επικοινωνήσουν διαφορετικά πράγματα. Ένας από τους πιο αναγνωρίσιμους ήχους που κάνουν είναι το ουρλιαχτό τους που μοιάζει με κραυγή.

5. Πρόκειται για μοναχικά πλάσματα..
Σε αντίθεση με τους συγγενείς τους, τα κογιότ και τους σκύλους, οι αλεπούδες είναι μοναχικά πλάσματα. Όπως και οι γάτες. Προτιμούν να κυνηγούν και να κοιμούνται μόνες τους. Όταν μάλιστα γεννάνε, είναι απόλυτα απασχολημένες με την ανατροφή των μικρών τους στο κρησφύγετό τους.

6. Είναι πολύ καλοί γονείς..
Τα μωράκια της αλεπούς γεννιούνται τυφλά και δεν ανοίγουν τα μάτια τους πριν περάσουν 9 μέρες μετά τη γέννησή τους. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, μένουν με το θηλυκό -τη μαμά τους- στη φωλιά. Το αρσενικό βγαίνει και φέρνει φαγητό.
Μέχρι την ηλικία των 7 μηνών τα αλεπουδάκια μένουν με τους γονείς τους. Οι μαμάδες κάνουν τα πάντα για να προστατεύσουν τα μικρά τους- κάποτε, στην Αγγλία, ένα αλεπουδάκι πιάστηκε σε καλώδια για 2 εβδομάδες, αλλά επέζησε επειδή η μητέρα του του έφερνε φαγητό κάθε μέρα.

7. Η μικρότερη αλεπού ζυγίζει λιγότερο από τρία κιλά..
Η κρεμ αλεπού έχει περίπου το μέγεθος ενός μικρού γατιού και ζει στις δύσκολες ερήμους της Βόρειας Αφρικής, όπου κοιμάται κατά τη διάρκεια της ημέρας για να αποφύγει τη ζέστη και τον ήλιο.
Τα επιμήκη αυτιά της τη βοηθάνε να ρυθμίσει τη θερμοκρασία του σώματος ενώ τα πόδια της είναι καλυμμένα με γούνα, έτσι ώστε να μπορεί να περπατήσει σε καυτή άμμο- σαν να φοράει χιονοπέδιλα. Η γάτα αυτή μπορεί να ζυγίζει από 1,5 μέχρι 3 το πολύ κιλά.

8. Η αλεπού με τις 9 ουρές είναι ένα μυθολογικό πλάσμα στην ασιατική κουλτούρα..
Αυτή η αλεπού με τις 9 ουρές πρόκειται για ένα μυθικό πλάσμα, κοινό μεταξύ πολλών πολιτισμών της Ανατολικής Ασίας. Πιστεύεται ότι αυτές οι αλεπούδες παίρνουν τη μορφή μιας όμορφης γυναίκας με σκοπό να αποπλανήσουν τους άνδρες και να τους φάνε. Ωστόσο, ορισμένες ιστορίες αναφέρουν ότι τα πνεύματα αλεπούς είναι καλός οιωνός.

9. Η κόκκινη αλεπού της Σιέρα Νεβάδα θεωρείται το σπανιότερο είδος αλεπούς..
Οι κόκκινες αλεπούδες της Σιέρα Νεβάδα είναι κάτι τόσο σπάνιο που κανείς δεν γνωρίζει με ακρίβεια πόσες έχουν απομείνει. Είναι μοναχικά πλάσματα, νυκτόβια, δεν ταξιδεύουν σε αγέλες και αποφεύγουν τους ανθρώπους, γεγονός που δυσκολεύει ακόμα περισσότερο τον εντοπισμό και τη μελέτη τους. Πιστεύεται ωστόσο πως ο συνολικός πληθυσμός τους δεν υπερβαίνει τα 50 ζώα.

10. Οι αρκτικές αλεπούδες αντέχουν χωρίς να κρυώνουν μέχρι τους -70° Κελσίου..
Οι αρκτικές αλεπούδες ή αλεπούδες του χιονιού αρχίζουν να κρυώνουν μόνο όταν πέσει η θερμοκρασία κάτω από τους στους -70°C. Αυτό τις καθιστά ένα από τα πιο ανθεκτικά στο κρύο ζώα στον κόσμο. Επιπλέον, το όμορφο λευκό τρίχωμά τους βοηθά στο να καμουφλάρονται στο χιόνι ώστε να αποφεύγουν τους θηρευτές. Η αρκτική αρκούδα γεννάει μια φορά τον χρόνο, κατά την έναρξη του καλοκαιριού, έως 15 μικρά, και αφού τα θηλάσει μερικούς μήνες, εκείνα γίνονται αρκετά ανεξάρτητα για να ζήσουν τον αρκτικό χειμώνα μόνα τους.  

Wikipedia
Η αλεπού εμφανίστηκε στη Γη πριν από 400.000 χρόνια και πιθανώς να υπήρξε και θήραμα για τους προϊστορικούς κυνηγούς. Σήμερα συναντάται σε όλες σχεδόν τις ηπείρους, εκτός από την Ανταρκτική.
Ειδικότερα η Κόκκινη αλεπού ζει στην Ευρώπη, την Ασία, μια στενή λωρίδα της βόρειας Αφρικής, τη Βόρεια Αμερική (εισήχθη από το Ηνωμένο Βασίλειο στις ανατολικές ΗΠΑ στα μέσα του 18ου αιώνα και εξαπλώθηκε δυτικότερα), ενώ το 1855 εισήχθη και στην Αυστραλία. Όχι μόνο δεν είναι σε κανένα μέρος απειλούμενο με αφανισμό είδος, αλλά αντιστρόφως η εκπληκτική της προσαρμοστικότητα έχει οδηγήσει πολλά άλλα λιγότερο ικανά είδη σε κίνδυνο εξαφάνισης ή και εξαφάνιση.

Διατροφή
Όλα τα είδη αλεπούδων είναι παμφάγα. Το διαιτολόγιό τους αποτελείται σε μεγάλο ποσοστό από ασπόνδυλα. Ωστόσο, καταναλώνουν και τρωκτικά, λαγούς, κουνέλια και άλλα μικρά θηλαστικά, καθώς και ερπετά όπως φίδια, αμφίβια, χόρτα, μούρα, ενώ δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση και σε καρπούς φρούτα, ψάρια, πτηνά, αυγά, σκαθάρια, έντομα και όλα σχεδόν τα είδη μικρών ζώων. Τα περισσότερα είδη δείχνουν μεγάλη προσαρμοστικότητα σε πολλά διαφορετικά είδη τροφής και κατά μέσο όρο καταναλώνουν 1 κιλό τροφής την ημέρα. Όλες οι αλεπούδες έχουν τη χαρακτηριστική συνήθεια να θάβουν (συνήθως με φύλλα, χώμα ή χιόνι) υπολείμματα τροφής όταν έχουν περίσσευμα, για να τα φάνε αργότερα.

Αναπαραγωγή
Η περίοδος αναπαραγωγής των αλεπούδων ποικίλλει ευρέως, λόγω της μεγάλης γεωγραφικής τους εξάπλωσης και της ποικιλίας των ειδών. Ειδικότερα στα μέσα γεωγραφικά πλάτη (όπως επομένως συμβαίνει και στην Ελλάδα), λόγω του ότι ο καιρός της αναπαραγωγής τους αρχίζει τον Ιανουάριο με Φεβρουάριο, η Κόκκινη αλεπού είναι κυρίως εξαιρετικά δραστήρια τον Μάιο, όταν μεγαλώνει τα μικρά της. Τότε υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να κυκλοφορεί ακόμα και την ημέρα, καταστρέφοντας συχνότερα τα κονικλοτροφεία (κουνελοτροφεία) και τα κοτέτσια των ανθρώπων.
Μάλιστα όταν έρχεται ο καιρός της αναπαραγωγής, το θηλυκό σκάβει μία φωλιά με δαιδαλώδεις διαδρόμους μέσα σε μία περιοχή η οποία ανήκει σε ένα συγκεκριμένο αρσενικό. Μετά από 51 - 53 ημέρες, γεννιούνται 3 - 5 μικρά κουταβάκια, τα οποία αρχικά έχουν κάπως πιο γκρίζο τρίχωμα σε σχέση με τη μητέρα τους, ενώ στις πρώτες 2 εβδομάδες είναι τυφλά. Η μητέρα τους τούς φέρνει τροφή καθημερινά και κάθε φορά που γυρίζει στη φωλιά της ακολουθεί διαφορετικό δρόμο. Στην ηλικία των 2 μηνών βγαίνουν από τη φωλιά και αρχίζουν να παίζουν με τη μητέρα τους και μεταξύ τους. Συχνά, τα νεαρά άτομα καταλήγουν να παρασυρθούν από αυτοκίνητα και αυτή είναι η κύρια αιτία της θνησιμότητας των αλεπούδων στα πρώτα χρόνια της ζωής τους.

Σχέση με τον άνθρωπο
Αν και έχει μια ενστικτώδη δυσπιστία και φόβο απέναντι στον άνθρωπο, ωστόσο είναι εξαιρετικά σπάνιο να συμβεί απρόκλητη επίθεση αλεπούς σε άνθρωπο. Στα περισσότερα είδη, η αλεπού όταν εξοικειωθεί με τον άνθρωπο, συνήθως αρχίζει να του δείχνει εμπιστοσύνη και φιλική παιχνιδιάρικη συμπεριφορά, όπως αυτή του σκύλου. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, ορισμένα είδη αλεπούδων έχουν εμφανιστεί στα προάστια ή ακόμα και στα κέντρα αρκετών πόλεων, μεταξύ των οποίων και σε αστικές περιοχές της Αθήνας, και φαίνεται να έχουν προσαρμοστεί επιτυχώς στην ανθρώπινη παρουσία.
Ειδικότερα επίσης η κόκκινη αλεπού (καθώς και μια χρωματική ποικιλία της, γνωστή ως η ασημένια ή ασημότριχη αλεπού) έχει υποβληθεί σε πρόγραμμα εξημέρωσης που ξεκίνησε το 1959 και τις τελευταίες δεκαετίες έχει γνωρίσει απήχηση ως κατοικίδιο σε κάποια κράτη, με τιμή απόκτησης γύρω στα 7.000 ευρώ.

 

Κουλτούρα σχετικά με την αλεπού
Εξαιτίας της συνήθειας της αλεπούς να ζει κοντά στα χωριά, έχει συνδεθεί με πολλές ιστορίες και παραμύθια πολλών πολιτισμών. Είναι επίσης γνωστή και δημοφιλής για τη μεγάλη της πονηριά, σε τέτοιο βαθμό ώστε να υπάρχει διεθνώς η χαρακτηριστική φράση «Είναι πονηρός σαν αλεπού».
Ιστορικό παράδειγμα χρήσης αυτής της φράσης, ήταν για τον Έρβιν Γιόχαν Όιγκεν Ρόμ(μ)ελ (γερμανικά: Erwin Johann Eugen Rommel), Στρατάρχης του Γ΄ Ράιχ και ένας από τους ικανότερους στρατιωτικούς ηγέτες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Για τις ικανότητές του αυτές, του είχε αποδοθεί το προσωνύμιο «Αλεπού της Ερήμου» (αγγλικά: «Desert Fox»).

(αναδημοσίευση από https://www.topetmou.gr & https://el.wikipedia.org)

Το πανηγύρι και η εμποροζωοπανήγυρη, ανταλλαγή προϊόντων και εμπόριο από αρχαιοτάτων χρόνων.

 

Τέτοιες μέρες κάθε χρόνο από παλιά, οι χωριανοί μας αλλά και όλη η περιοχή ετοιμαζόταν να πάει στο πανηγύρι, (στην εμποροζωοπανήγυρη) στα Σέρβια της Κοζάνης, το μεγάλο γεγονός που περίμεναν πολλοί για να αγοράσουν ή να πουλήσουν ζώα και προϊόντα κάθε λογής και χρήσιμα πράγματα που ήταν δύσκολο να βρουν αλλιώς και για να περάσουν λίγες μέρες καλά. Ξεκινούσαν με τα πόδια και τα μουλάρια (τα πρώτα χρόνια που ούτε δρόμοι υπήρχαν αλλά και ούτε αυτοκίνητα), περνούσαν το Δάσκιο, κατέβαιναν στο Πολύφυτο και από εκεί στο Βελβεντό όπου και διανυκτέρευαν. Την άλλη μέρα ξεκινούσαν για τα Σέρβια για το πανηγύρι και γυρνούσαν πίσω στο χωριό μετά από τρεις μέρες. 

Το πανηγύρι στα Σέρβια, ένας κοινωνικός και εμπορικός θεσμός που έρχεται από τα βάθη της ιστορίας και φτάνει ως τις μέρες μας. Καθιερώθηκε από παλιά στη συνείδηση όλων των κατοίκων της τεράστιας Οθωμανικής επαρχίας, που η έδρα της ήταν τα Σέρβια. Πρέπει να ταξιδέψουμε πίσω στο 1500 για να δούμε ότι λειτουργεί από τότε, ενώ για να φτάσουμε στη γέννηση του, θα πρέπει να ανατρέξουμε στη Βυζαντινή περίοδο. Ξεκίνησε σαν μια χριστιανική αλλά και εμπορική πανήγυρη μέσα στην περίοδο της τουρκοκρατίας.

Όλα ξεκινούν μετά την Απελευθέρωση της 10ης Οκτωβρίου 1912, όταν ο πρώτος Κοινοτάρχης των Σερβίων, Γεώργιος Παπαπαράσχος, θέτει τις βάσεις για μια οργανωμένη πανήγυρη. Σιγά σιγά μοιραία ο κόσμος περιμένει ένα τεράστιο ‘παζάρι’ για να καλύψει τις ετήσιες ανάγκες του σε όλα τα είδη και τα βρίσκει άφθονα στην πανήγυρη των Σερβίων. Χιλιάδες ζώα αλλάζουν χέρια, τρόφιμα, φρούτα, γαλακτοκομικά πλημυρίζουν τις παράγκες. Είδη ένδυσης, υπόδησης, πλεκτά, υφαντά, σκεύη και γενικά όλα όσα χρειάζεται και μπορεί να φανταστεί ο κάθε αγοραστής. Οι πωλητές οι εκθέτες και οι επισκέπτες , πολυάριθμοι και από παντού. Λιβάδι, Σαραντάπορο αλλά και από την Ελασσώνα και την Τσαριτσάνη. Όλα τα κοντινά χωριά της Κατερίνης, της Βέροιας και των Γρεβενών και όλος ο νομός Κοζάνης φυσικά.

Από αρχαιοτάτων χρόνων ο άνθρωπος προσπάθησε με την μέθοδο της ανταλλαγής προϊόντων ν’ αναπτύξει το εμπόριο. Έτσι σιγά- σιγά άρχισε να εμπορεύεται τα προϊόντα του σε τοπικό χαρακτήρα, αργότερα όμως επινόησε τα τοπικά πανηγύρια των χωριών και αυτά αναπτύχθηκαν σε μεγαλύτερα περιφερειακά πανηγύρια, με λιγότερο θρησκευτικό χαρακτήρα και με περισσότερο εμπορικό, σε κεφαλοχώρια, σε κεντρικά σημεία μιας επαρχίας ή και σε φυσικά περάσματα. Έτσι καθιερώθηκαν τα παζάρια (εμποροζωοπονηγύρια). Τα παζάρια ήσαν τόπος συγκέντρωσης κατοίκων των γύρω περιοχών με σκοπό να εμπορευτούν ή ν’ ανταλλάξουν τα προϊόντα τους.

Τα πανηγύρια αυτά ήταν ένα μωσαϊκό εμπορίου, εκδηλώσεων, λατρείας και συναγωγής και τα  κατέκλυζαν πλανόδιοι έμποροι έχοντας ό,τι αγαθό κυκλοφορούσε στην τοπική κοινωνία αλλά και πολλά ξενόφερτα εμπορεύματα που ήσαν άγνωστα στον εκάστοτε τόπο.
Σε κάθε μέρος ή χωριό που διεξαγόταν η εμποροζωοπανήγυρη η τοπική εξουσία είχε καθιερώσει φόρο για αυτούς που είχαν τις μπαράκες (πρόχειρα παραπήγματα εκθέσεως εμπορευμάτων), για την είσοδο των ζώων, για τους πλανόδιους, ακόμη και για αυτούς που έμπαιναν στο χώρο σαν επαγγελματίες να διασκεδάσουν τον κόσμο.

Οι κεντρικοί δρόμοι (μονοπάτια τότε που οδηγούσαν στον τόπο της εμποροζωοπανήγυρης) κατά την προσέλευση αλλά και κατά την αποχώρηση υπήρχε μια κυκλοφοριακή συμφόρηση φτιαγμένη από ένα πάζλ από ζώα (αγελάδια, άλογα, γαϊδούρια, μουλάρια, γουρούνια, πρόβατα, γίδια, σκυλιά, κοτόπουλα, χήνες, παπιά και γαλοπούλες) που προσέρχονταν στον τόπο της πανήγυρης.
Υποζύγια φορτωμένα με πραμάτειες, κάθε λογής άνθρωποι, από μικρά παιδιά μέχρι και γέροι, άλλος τράβαγε τα άλογα άλλος κυνηγούσε τα γουρούνια άλλος τα πρόβατα, άλλος με τα καλάμια σπρώχνοντας τις γαλοπούλες στον δρόμο. Η σκόνη που άφηναν πίσω θύμιζε άλλες εποχές του κατατρεγμού και του δρόμου της αναγκαστικής προσφυγιάς.
Μέσα σε αυτούς και οι μανάβηδες με ένα σωρό είδη λαχανικών και κηπευτικών αλλά και φρούτων, οι εμποράκοι με την πραμάτεια τους πιο βιαστικοί από τους άλλους να πάνε να πιάσουν κάποια καλή θέση.

Το σούρουπο έπιαναν τόπο και έστρωναν τις κουβέρτες τους στο μέρος που θα περάσουν την νύχτα τους να ξεκουραστούν. Οι οργανοπαίχτες και αυτοί συνέθεταν το πάζλ της ομορφιάς αλλά και της διασκέδασης των πανηγυριστών.
Πάρα πολλοί πιστοί κατάκλυζαν στις εκκλησίες την παραμονή της εορτής και με πολλή κατάνυξη παρακολουθούσαν τον εσπερινό, αλλά και ξενυχτούσαν γύρω από τον εκάστοτε ναό, μέχρι την ημέρα της εορτής.

Τις δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν μπορούμε να τις κατατάξουμε σε οκτώ ενότητες ανάλογα με το αντικείμενο της κάθε δραστηριότητας:

1. Το εμπόριο ζώων (τσαμπασιλίκι): Η αγοροπωλησία διαφόρων ζώων είτε ζώα προς εργασία, (άλογα, γαϊδούρια, μουλάρια, βόδια) είτε ζώα προς πάχυνση ή αναπαραγωγή, (πρόβατα, γίδια, γουρούνια, κοτόπουλα, κουνέλια, γαλιά, χήνες, φραγκόκοτες, παπιά κ.λπ).
Επίσης από όλα αυτά τα ζώα πολλές φορές γινόντουσαν αγοροπωλησίες για αναπαραγωγή, αλλά και για το τσαμπασιλίκι (κέρδος από αγοροπωλησία).
Επίσης εκεί πήγαιναν ζώα για διασταύρωση που γινόταν επί πληρωμή .

Τις καλύτερες δουλειές στα πανηγύρια τις έκαναν οι τσαμπάσηδες. Οι τσαμπάσηδες ήταν οι σημερινοί μεσάζοντες όμως με τη διαφορά ότι οι τσαμπάσηδες δεν έπαιρναν τα τσαμπασιλίκια (μεσιτικά) μόνο αλλά αγόραζαν ότι έβρισκαν φθηνό και το πουλούσαν αλλού πιο ακριβό. Ήταν της δουλειάς και ήξεραν τα τερτίπια του ζωεμπορίου αλλά και είχαν τους τρόπους και το λέγειν να πείσουν από τη μια τους πωλητές ν’ αγοράσουν φθηνά και από την άλλη τους υποψήφιους αγοραστές να πουλήσουν κατά πολύ ακριβότερα.
Όταν κάποιος είχε άλογο, γαϊδούρι, μουλάρι, ή βόδι και ήθελε να το πουλήσει έβαζε επάνω στο κεφάλι του ένα κλαδί χλωρό εις ένδειξη ότι πωλείται. Πολλές φορές οι τσαμπάσηδες, όταν ήθελαν να ανταλλάξουν κάποιο ζώο και η αξία του ήταν μεγαλύτερη από το ζώο της ανταλλαγής έλεγαν «τράμπα και χαΐρι» δηλώνοντας ότι δεν φθάνει η ανταλλαγή και χρειάζεται να πληρώσει ο ανταλλάξας και κάτι παραπάνω σε χρήματα.
Πέρα από τα διάφορα τερτίπια, που σοφίζονταν οι τσαμπάσηδες, τα άλογα και γαϊδουρομούλαρα όταν ήσαν γέρικα, τους έτριβαν τα χείλη με αλάτι, για να μουλιάσουν, να πρηστούν και να φαίνονται νέα και υγιή.

2. Εμπόριο: Εμπόριο ειδών πρώτης ανάγκης και εργαλεία καθημερινής χρήσης, όπως γεωργικά εργαλεία, κτηνοτροφικά, σκεύη οικιακής χρήσης, ρούχα εξοπλισμοί κατοικιών, και προσωπικά είδη εμπόριο σιτηρών, όσπρίων, λαχανικών και ότι το φαγώσιμο υπήρχε εκείνη την εποχή.

3. Γυρολόγοι: Εκεί γινόταν οι δουλειές του ποδαριού όπως λέμε. Ψιλικατζήδες, πραματευτάδες, χαρτορίχτρες, παπατζήδες, παλιατζήδες, πλανόδιοι, μαυραγορίτες, ζητιάνοι, προξενητάδες, ληστές, κακοποιοί κι ένα σωρό διάφοροι καιροσκόποι που προσπαθούσαν να βγάλουν ένα μεροκάματο με οποιοδήποτε τρόπο που θα εύρισκαν την κατάλληλη ευκαιρία σε αυτή την κοσμοσυρροή.

4. Μαστόροι, τεχνίτες: Βαρελάδες, αλμπάνηδες (πεταλωτές), καροποιοί, ξυλουργοί, γανωματήδες, τσοκανάδες, καλαθάδες, καρεκλάδες, καπελάδες, ομπρελάδες, τερζήδες, καλφάδες, μπαρμπέρηδες, ραφτάδες, χτενάδες, φαρμακοτρίφτες, αμπατζήδες (έφτιαχναν κάπες για βοσκούς και αγρότες), σαμαράδες, καλλιτέχνες ζωγράφοι, σκαλιστές ξύλου και πάρα πολλοί άλλοι τεχνίτες ο καθένας με το είδος του.

5. Θεάματα: τα δημόσια θεάματα δεν έλειπαν ποτέ από τα πανηγύρια, όπως οι ακροβάτες, αρκουδιάρηδες, μαϊμουτζήδες, παλαιστές, λατερνατζήδες, ταχυδακτυλουργοί, καραγκιοζοπαίχτες. κ.λπ.

6. Τροφοδοσία: Από θέμα φαγητού και αυτό είχε την δική του θέση σε αυτό το πανηγύρι, όπως οι χασάπηδες, οι μανάβηδες, οι ψαράδες, οι φουρναραίοι, οι περιφερόμενοι με το ψωμοτύρι, άλλοι φώναζαν θυμάμαι καλά «λουκούμι και νερό, ένα φράγκο και τα δυο».
Συνήθως οι ψαράδες και οι μανάβηδες δεν είχαν κάποια μπαράκα (πρόχειρη θέση καλύβα), για να εκθέσουν την πραμάτεια τους. Όμως μερικοί τα μετέφεραν σε κοφίνια στον ώμο τους και τα διαλαλούσαν ο καθένας με το εμπόρευμα του και με τον τρόπο του.

Επίσης εκεί βρίσκουμε τον λουκουματζή, τον γλυκατζή, τον φιστικά, τον σαλεπιτζή, τον παστελά, τον κουλουρά, τον μπουζακλά και διάφορους άλλους που προσπαθούσαν να πουλήσουν την πραμάτεια τους.

7. Διασκέδαση: Στο πανηγύρι το κύριο μέλημα ήταν η διασκέδαση. Εκεί θα έβρισκες τους οργανοπαίχτες, τους λατερνατζήδες τους γύφτους με τα νταούλια και τις πίπιζες, τα οργανωμένα συγκροτήματα, που έδιναν την δική τους ομορφιά σε αυτό το πάζλ της ροής αυτού του εθίμου.

8. Αγώνες, εκδηλώσεις: Εκεί γινόταν και διάφοροι αγώνες όπως ιππικοί, ελευθέρας πάλης, τρεξίματος μεταξύ των πανηγυριωτών, διάφορα παιχνίδια. Εκεί κανείς συναντούσε τους αγώνες κοκορομαχίας, αγώνας μεταξύ κριαριών το ποιο θα επικρατήσει σε μια πάλη ζωής και θανάτου για τα αντιμαχόμενα ζώα.

Το πανηγύρι αυτό ήταν ένα είδος διασκέδασης ώστε να ξεφεύγει ο κόσμος της εποχής εκείνης από τα καθημερινά προβλήματα.
Όλοι πήγαιναν στα πανηγύρια για να επιφέρουν κάποιο κέρδος στην οικονομία τους, όλοι ήθελαν να φύγουν κερδισμένοι, τώρα ποιος έβγαινε χαμένος δεν ξέρουμε.
Γενικά τα πανηγύρια άρχιζαν από τις 23 Απριλίου (εορτή του Αγίου Γεωργίου) και τελείωναν στις 26 Οκτωβρίου, (εορτή του Αγίου Δημητρίου).
Ο λαός έλεγε για τα πανηγύρια: «Αγιώργης τ’ ανοίγει και Αϊ- Δημήτρης τα κλείνει». Ή «Καβαλάρης τ’ ανοίγει, καβαλάρης τα κλείνει», εννοούσαν αυτούς τους δύο Αγίους, που απεικονίζονται καβάλα στ’ άλογά τους.  

ευχαριστούμε τις πηγές για το άρθρο:

Αντρώνη  https://www.antroni.gr/index.php/paradosi/a/723-2012-03-11-23-44-58

Σερβίων Φρουρός http://cerbiwnfrouros.blogspot.gr/2016/10/blog-post.html

Οι σπάνιες φυλές ζώων της υπαίθρου μας που επιδοτούνται με 88 εκ. ευρώ.

Σπάνιες φυλές αγροτικών ζώων ενισχύονται με το ποσό των 88 εκατομμυρίων ευρώ, από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων προκειμένου να μην εξαφανιστούν.
Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλές αυτόχθονες φυλές αγροτικών ζώων, κάποιες από τις οποίες είναι σπάνιες και ελάχιστα γνωστές στο ευρύ κοινό. Πρόκειται για βοοειδή, πρόβατα, αίγες, χοίρους, ίππους, με μοναδικά χαρακτηριστικά που απειλούνται από την εκβιομηχάνιση της ζωικής παραγωγής και κινδυνεύουν με εξαφάνιση.
Αυτές οι φυλές αποτελούν «ζωντανά μνημεία» για τη χώρα μας, καθώς είναι ένας ιστορικός, πολιτισμικός, βιολογικός «θησαυρός». Χαρακτηρίζονται από ανθεκτικότητα σε αντίξοο περιβάλλον, δυνατότητα αξιοποίησης των φτωχών, άγονων εκτάσεων, αντοχή στις ασθένειες και παρασιτώσεις, ικανότητα επιβίωσης με περιορισμένη ποσότητα τροφής και νερού, καθώς και ευκολία στη διαχείρισης τους.

Λόγω της μακρόχρονης προσαρμογής στην περιοχή τους, τα ζώα αυτά αναπτύσσουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και ιδιότητες, όπως η καλή υγεία, η ποιοτική αναπαραγωγή.
Μπορούν λοιπόν να αξιοποιηθούν στην παραγωγή μοναδικών τοπικών προϊόντων, υψηλής διατροφικής αξίας, που εκτιμώνται από τους καταναλωτές στην ελληνική και παγκόσμια αγορά, στον οικοτουρισμό, τον αγροτοτουρισμό κλπ.
Για το λόγο αυτό οι αυτόχθονες ελληνικές φυλές έχουν μεγάλη οικονομική σημασία όχι μόνο σε τοπικό αλλά και σε εθνικό επίπεδο.
Η εκτροφή των σπάνιων ελληνικών φυλών αγροτικών ζώων επιδοτείται από εθνικούς και ευρωπαϊκούς οικονομικούς πόρους.
Η διάσωσή τους, η διατήρηση του γενετικού υλικού και η διασφάλιση των ζωικών γενετικών πόρων, είναι υψίστης σημασίας για τις τοπικές κοινωνίες, αλλά και την εθνική οικονομία, δεδομένου ότι οι φυλές αυτές αποτελούν τη βάση παραγωγής παραδοσιακών προϊόντων, σε περιοχές απαλλαγμένες μολύνσεων, με μεθόδους φιλικές προς το περιβάλλον.


Η χρήση σύγχρονων εργαλείων και πρωτοβουλιών αποτελεί προτεραιότητα από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και ιδίως από τους φορείς ελέγχου, ώστε να αντιμετωπιστούν φαινόμενα ελληνοποιήσεων, νοθείας, λανθασμένων ταυτοποιήσεων ζώων και ορθής διαχείρισης οικονομικών πόρων από πλευράς ενισχύσεων μέσω των δράσεων της διατήρησης των γενετικών πόρων του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης.
Μειονέκτημα των αυτόχθονων φυλών, που κινδυνεύουν με εξαφάνιση, είναι οι χαμηλές τους αποδόσεις οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα απώλεια εισοδήματος για τους εκτροφείς τους.
Έτσι, οι κτηνοτρόφοι συχνά προβαίνουν στην αντικατάσταση των φυλών αυτών με άλλες πιο αποδοτικές φυλές ή σε ανεξέλεγκτες διασταυρώσεις με σκοπό την αύξηση των αποδόσεων.

Οι επιδοτήσεις.

Για τη διατήρησή τους το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων μέσω του Στρατηγικού Σχεδίου της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής 2023-2027 έχει προχωρήσει στην Παρέμβαση Π3-70-1.5 «Διατήρηση απειλούμενων αυτόχθονων φυλών αγροτικών ζώων», με τον προϋπολογισμό να εκτιμάται ότι θα φτάσει περίπου τα 88 εκατ. ευρώ.

Η Υπουργική Απόφαση της Παρέμβασης, μέσω της οποίας καθορίζεται το πλαίσιο, έχει προωθεί προς υπογραφή με την επισήμανση του κατεπείγοντος.
Οι δεσμεύσεις των δικαιούχων έχουν ξεκινήσει από τις 21 Μαΐου σύμφωνα με την Προδημοσίευση της Παρέμβασης και πρόθεση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, είναι να ολοκληρωθεί όσο το δυνατόν συντομότερα η έκδοση της Πρόσκλησης.
Μέσω της Παρέμβασης, κάθε έτος οι εκτροφείς των σπάνιων φυλών ενισχύονται για την αναπλήρωση απώλειας εισοδήματος που επιφέρει η διατήρηση των αυτόχθονων φυλών.

Το μέγιστο ύψος ενίσχυσης περιλαμβάνει το κόστος για την εκτροφή αρσενικών ζώων αναπαραγωγής με αναλογία ένα αρσενικό ζώο για κάθε δεκαπέντε θηλυκά ζώα αναπαραγωγής που ανέρχεται σε 23 ευρώ ανά Μονάδα Ζωικού Κεφαλαίου.
Το μέγιστο ύψος ενίσχυσης καταβάλλεται εφόσον τηρείται η αναλογία 1 αρσενικό: 15 θηλυκά αναπαραγωγά ζώα. Σε διαφορετική περίπτωση, το ύψος ενίσχυσης μειώνεται κατά 23 ευρώ ανά Μονάδα Ζωικού Κεφαλαίου.

Πιο αναλυτικά για τα θηλυκά βοειδή που είναι μεγαλύτερα των δυο ετών, με τη διατήρηση της αναλογίας ενός αρσενικού ανά δεκαπέντε θηλυκά, η ενίσχυση καθ' ετος φτάνει τα 394 ευρώ ενώ χωρίς την διατήρηση της αναλογίας, στα 371 ευρώ.
Τα αιγοπρόβατα ενισχύονται με 449 ευρώ, εφόσον διατηρείται η παραπάνω αναλογία ενώ σε αντίθετη περίπτωση ο εκτροφέας θα λάβει 426 ευρώ.
Σε ό,τι αφορά στις χοιρομητέρες, η ενίσχυση ανά Μονάδα Ζωικού Κεφαλαίου ανέρχεται σε 616 ευρώ με τη διατήρηση της αναλογίας 1 αρσενικό ανά 15 θηλυκά και πέφτει στα 593 ευρώ, εφόσον δεν διατηρείται η παραπάνω αναλογία.

Τέλος, τα αρσενικά και θηλυκά ιπποειδή τα οποία είναι μεγαλύτερα των έξι μηνών, ενισχύονται με 629 ευρώ ενώ μειώνονται κατά 23 ευρώ και συγκεκριμένα στα 606 ευρώ εφόσον δεν διατηρείται η αναλογία ενός αρσενικού ανά δεκαπέντε θηλυκά.

πηγή: https://www.cnn.gr 

Μια φορά κι έναν καιρό.. ήταν τα καπνά στα ορεινά Πιέρια !

 

Η παραδοσιακή καλλιέργεια του καπνού περιελάμβανε και την προετοιμασία του φυτώριου, τα "καρίκια" με τη χρήση πολλές φορές επικίνδυνων ζιζανιοκτόνων, τη σπορά, το καθημερινό πότισμα και ξεβοτάνισμα και τέλος την αφαίρεση των φυτών και τη μεταφύτευσή τους στο χωράφι.

Ο καπνός (τα καπνά) έθρεψε χιλιάδες ελληνικές οικογένειες στα “ πέτρινα” χρόνια», εξήγησε ο κ. Δέλλας, διευκρινίζοντας ότι στα μέσα της δεκαετίας του 1950 αλλά και το 1960 και του 1970, στα ορεινά Πιέρια, η φύτευση γίνονταν μόνο με το χέρι με την χρήση απλών μικροεργαλείων που στην τοπική διάλεκτο αποκαλούνταν «τσιβιά». Στη συνέχεια οι μικροαγρότες, μικροϊδιοκτήτες γης, σκάλιζαν τα λίγα εύφορα εδάφη τους για να αφαιρέσουν τα ζιζάνια, ενώ πότιζαν όπως μπορούσαν τα καπνοχώραφα τους.

Όταν έφτανε η ώρα της συγκομιδής, άρχιζε το πιο απαιτητικό κομμάτι της εργασίας τους. Ξυπνούσαν από τα άγρια χαράματα για να μην «τους πιάσει» η ζέστη, για να συγκομίσουν τον καπνό, «σπάζοντας τον» φύλλο - φύλλο και συγκομίζοντας τον σε λινάτσες. Γεμάτα τα ρούχα τους πίσσα, νικοτίνη και λέρα, αλλά όσο μεγαλύτερη η συγκομιδή τόσο μεγαλύτερη και η ελπίδα για καλύτερο εισόδημα.

Μετέφεραν τον καπνό στο σπίτι, προς το μεσημέρι, είτε με ζώα -γαϊδουράκια και μουλάρια, είτε 

αργότερα με μηχανοκίνητα μέσα, όπως τρακτέρ με τις καρότσες τους. Μετά ξεκινούσε η ιεροτελεστία του αρμαθιάσματος του καπνού σε μεταλλικές βελόνες, στα υπόστεγα των αγροτικών κατοικιών της περιοχής. Συνήθως μαζεύονταν δύο - τρεις οικογένειες της γειτονιάς και είτε καθεμιά αρμάθιαζε το δικό της καπνό, είτε υπήρχε αλληλοβοήθεια. Δύσκολες αλλά και όμορφες στιγμές συνύπαρξης και συνεργασίας με τους γείτονες, ακούγοντας ραδιόφωνο, συνήθως μουσικές εκπομπές, αλλά και δελτία ειδήσεων. Αργότερα οι βελόνες αρμαθιάσματος αντικαταστάθηκαν από χειροκίνητες μηχανές που διευκόλυναν τη δουλειά τους.

Ο αρμαθιασμένος καπνός ξηραίνονταν σε ξύλινες «ηλιάστρες» τα πρώτα χρόνια και σε στεγασμένες με νάιλον ξυλοκατασκευές, τα «αράνια». Μετά την ξήρανση αποθηκεύονταν σε αποθήκες για να αποτελέσουν την πρώτη ύλη για τη δεματοποίηση τους, «το μπασκί». 

Τέλος με τη χρήση ειδικών χειροκίνητων πρεσών, δεματοποιούνταν μέσα σε ξύλινα πλαίσια και περίμεναν «τις ορέξεις» των εμπόρων, όπως τις χαρακτήρισε ο κ. Δέλλας, σημειώνοντας πως «πολλές φορές δυστυχώς οι έμποροι εκβίαζαν τους αγρότες να πουλήσουν σε χαμηλή τιμή τον κόπο τους, ειδικά όταν έπαψε η κρατική παρέμβαση στον καθορισμό “ τιμής ασφαλείας” για την παραγωγή τους».

«Μερικές φορές οι εποπτικές υπηρεσίες του κράτους έβγαζαν ακατάλληλες για το εμπόριο ορισμένες ποσότητες καπνών και ανάγκαζαν τους μικροπαραγωγούς να τα κάψουν στην πλατεία του χωριού, αγοράζοντας μάλιστα με δικά τους έξοδα και το πετρέλαιο. Πάντως παρόλες τις δυσκολίες τα καπνά βοήθησαν στην διατήρηση μεγάλου μέρους του αγροτικού πληθυσμού στις προγονικές εστίες τους».

Σήμερα μόλις 8 οικογένειες ασχολούνται με την καλλιέργεια καπνού στα χωριά των Πιερίων.

Αναδημοσίευση από Άννυ Ταπάσκου - ΑΠΕ-ΜΠΕ

Χόρτα, οι υπερτροφές των βουνών μας.

Από τα παλιά τα χρόνια, στη χώρα μας οι κάτοικοι εμπιστεύονταν τα χόρτα του βουνού άλλοτε για φαγητό και άλλοτε για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες.
Είναι μια όμορφη και υγιεινή δραστηριότητα που μπορούμε να ακολουθήσουμε και εμείς! Παρακάτω ακολουθεί ένας μικρός οδηγός των πιο συνηθισμένων φαγώσιμων χόρτων:

1. Βλήτα (Amaranthus)
Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 80 εκατοστά. Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους. Πλούσια σε βιταμίνες A και C, ασβέστιο, και σίδηρο. Έχει αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
Αποτελεί μεγάλο ζιζάνιο στις καλλιέργειες γιατί πολλαπλασιάζεται πολύ εύκολα και γρήγορα. Ο σπόρος του μπορεί να φυτρώσει και μετά από δέκα χρόνια. Μαζεύονται οι τρυφερές κορφές τους από αρχή καλοκαιριού μέχρι το φθινόπωρο.
Πρέπει να το κλαδεύουμε συχνά για να πετάει από τα πλάγια πριν προλάβει να κάνει σπόρους. Τρώγονται βραστά με ξύδι ή λεμόνι και σε συνδυασμό με σκόρδο ή τσιγαριστά με διάφορα άλλα λαχανικά όπως οι κολοκυθοκορφάδες. Φτιάχνεται μέχρι και γιαχνί με πατάτες και χρησιμοποιείτε και για πίτες μαζί με άλλα χόρτα.
Συχνά χρησιμοποιείται σε σαλάτες ή ως λαχανικό στο φαγητό. Μπορείτε να το βρείτε σε αγροτικές περιοχές και ακόμη και στα περίχωρα των πόλεων.
Προετοιμασία
Καθαρίζουμε και πλένουμε τα βλίτα.
Γεμίζουμε μία κατσαρόλα με νερό, αλατίζουμε καλά και την αφήνουμε να πάρει βράση.
Βάζουμε τα βλίτα στην κατσαρόλα και τα βράζουμε για 5-6 λεπτά.
Με μια τρυπητή κουτάλα μεταφέρουμε τα βλίτα σε ένα μπολ με πάγο και νερό, για να σταματήσουμε τον βρασμό τους.


2. Τσουκνίδα (Urtica dioica)
Η τσουκνίδα (ή τσουκνίθα) ανήκει στο γένος των αγγειόσπερμων φυτών Κνίδη και στην οικογένεια των Κνιδοειδών. Πρόκειται για μονοετές ή πολυετές, ποώδες, αυτοφυές φυτό, με 40 περίπου είδη παγκοσμίως.
Ο βλαστός της φτάνει σε ύψος το 1 μέτρο ενώ τα άνθη της είναι μικρά και άοσμα. Ολόκληρο το

φυτό καλύπτεται από αδενώδεις τρίχες που κατά την επαφή τους με το δέρμα προκαλούν φαγούρα, πολλές φορές έντονη, τσούξιμο και κοκκινίλα σαν τσίμπημα κουνουπιού, ενώ σπανιότερα αλλεργικές διαταραχές.
Η καυστικότητα των τριχιδίων εξουδετερώνεται με το στίψιμο ή με κοχλαστό νερό. Για κατανάλωση θεωρούνται καλύτεροι οι νεαροί τρυφεροί βλαστοί. Όλα τα μέρη του φυτού, υπέργεια και υπόγεια μπορούν να αποξηρανθούν και χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή ιατρική. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην κηπουρική για την καταπολέμηση της ψώρας.

Πώς να φτιάξετε Τσάι Τσουκνίδας.
Για να φτιάξετε τσάι τσουκνίδας, απλώς προσθέστε νερό στα φύλλα τσουκνίδας και αφήστε το να βράσει.
Χρησιμοποιήστε περίπου 2 φλιτζάνια νερό για 1 φλιτζάνι φύλλα – δεν χρειάζεται να κάνετε υπολογισμούς. Μπορείτε να κάνετε το τσάι σας πιο δυνατό αφήνοντας τα φύλλα να μουλιάσουν περισσότερη ώρα ή πιο ελαφρύ προσθέτοντας περισσότερο νερό.
Μόλις το νερό σχεδόν βράσει, χαμηλώστε τη θερμοκρασία και σιγοβράστε το τσάι για μερικά λεπτά. Χρησιμοποιήστε ένα μικρό σουρωτήρι και το τσάι είναι έτοιμο να το απολαύσετε. Σε κάποιους αρέσει να προσθέτουν λίγη ζάχαρη, αλλά η γεύση του είναι καλή και χωρίς άλλες προσθήκες.


3. Αγριοζοχός (Urospermum picroides)
Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 20-50 εκατοστά. Το συναντάμε σχεδόν παντού σε καλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους. Το σχήμα τους και οι διαστάσεις των φύλων του δεν είναι σχεδόν ποτέ το ίδιο. Τα φύλλα του είναι σκουροπράσινα οδοντωτά και μακριά με παχύ κόκκινο μίσχο και κεντρικό νεύρο. Μαζεύεται από το φθινόπωρο μέχρι το τέλος της άνοιξης.

Πώς τον μαγειρεύουμε
Η γεύση των φύλλων είναι λίγο πικρή.
Μπορούμε να τον φάμε ωμό μέσα σε σαλάτες ή μαγειρεμένο με μπόλικο λεμόνι.
Το καλύτερο όλων, όμως, είναι να τον απολαύσουμε μέσα σε μια φρεσκοψημένη χορτόπιτα.


4. Αντράκλα ή γλιστρίδα (Portulaca Oleracia)
Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 20 εκατοστά. Φημίζεται για τη βιταμίνη C και το
σίδηρο που περιέχει. Ο λαός λέει πως αν βάλεις λίγα φύλλα γλιστρίδας κάτω από τη γλώσσα σου, ξεδιψάς. Μαζεύεται από τις αρχές του καλοκαιριού μέχρι το φθινόπωρο. Τρώγεται ωμή σε σαλάτα και μπορεί να αντικαταστήσει τα μαρούλια σαν πράσινο λαχανικό.

Η γλιστρίδα, βρίσκεται στην κορυφή του καταλόγου των φυτών με υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη Ε, Α και ωμέγα-3 λιπαρό οξύ που ονομάζεται άλφα-λινολενικό οξύ (ALA). Ερευνητικές μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο στεφανιαίας καρδιακής νόσου, τις φλεγμονώδεις παθήσεις, εγκεφαλικού επεισοδίου, και να βοηθήσει στην πρόληψη της ADHD, αυτισμό, και άλλα αναπτυξιακά προβλήματα στα παιδιά. 100 γραμμάρια φρέσκα φύλλα γλυστρίδας παρέχει περίπου 350 mg άλφα-λινολενικό οξύ, διαθέτει δηλαδή δεκαπέντε φορές περισσότερα ωμέγα-3 από ό,τι τα περισσότερα μαρούλια που κυκλοφορούν στο εμπόριο.

Πώς να την καταναλώσετε
Η αντράκλα είναι ένα ευέλικτο φυτό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε διάφορες μορφές για να απολαύσετε τα οφέλη της για την υγεία. Εδώ είναι μερικοί τρόποι:
Τσάι: Το πιο δημοφιλές τρόπος. Βράστε τις ρίζες για 10-15 λεπτά και απολαύστε ένα γευστικό και θεραπευτικό τσάι.
Σαλάτα: Τα φύλλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε πράσινες σαλάτες, μετά από λίγο βράσιμο ή σοτάρισμα
Εκχυλίσματα και Συμπληρώματα: Διατίθενται σε κάψουλες ή σε υγρή μορφή για πιο συγκεντρωμένη δόση.
Εφαρμογή τοπικά: Σε μορφή κρέμας ή μαλακτικού, για τη θεραπεία δερματικών προβλημάτων.
Προσοχή: Αντενδείκνυται η χρήση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και για τα άτομα με αδύναμη πέψη.


5. Σταμναγκάθι (Cichorium spinosum)
Πρόκειται για μία άγρια ποικιλία ραδικιού. Το συγκεκριμένο αγριόχορτο φύεται στη λεκάνη της Μεσογείου. Τόσο η Κρήτη, όσο και η Κύπρος, η Σικελία και η Μάλτα είναι ιδιαίτερα πλούσιες σε αυτό. Όσον αφορά τη συγκομιδή του, μπορεί να χαρακτηριστεί κουραστική, ακόμα και επικίνδυνη.
Την ονομασία την απόκτησε από το αγκάθι που το περιβάλλει και από την χρήση που είχε αυτό στο στόμιο της στάμνας με το νερό τα παλαιότερα χρόνια. Διότι τον παλιό καλό καιρό που οι άνθρωποι καθημερινά πήγαιναν σε φυσικές πηγές ή σε πηγάδια για να εφοδιαστούν με το νερό της ημέρας, η μεταφορά γίνονταν με πήλινες στάμνες.
Το σταμναγκάθι είναι επίσης καλή πηγή σιδήρου, ψευδαργύρου, καλίου και μαγνησίου. Περιέχει μέτριες ποσότητες σε α-λινολενικό οξύ ALA (C18:3) ω-3 λιπαρά οξέα (44.4 mg /100 γρ.). Οι πολυφαινόλες έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση και τα Ω-3 λιπαρά οξέα είναι σύμμαχος της καρδιάς και της καλής υγείας του οργανισμού. Γενικά θεωρείται διουρητικό, χωνευτικό,τονωτικό και χολαγωγό.

Στην Κάσο το παστώνουν και το χρησιμοποιούν το καλοκαίρι στο «τσικνωτό» (γιαχνί). Όπως συμβαίνει με όλα τα χόρτα της Κρήτης, η παρασκευή της σαλάτας εξαρτάται από τις τοπικές ιδιαιτερότητες και από τη φαντασία της κάθε νοικοκυράς.

Πώς μαγειρεύεται.
Μπορούμε να το καταναλώσουμε ωμό, βρασμένο και στη σαλάτα.
Ωμό: Αφού το πλύνουμε καλά, το βάζουμε στο πιάτο και το… ψεκάζουμε με σταγόνες έξτρα παρθένου ελαιόλαδου. Μετά ρίχνουμε λεμόνι ή ξύδι στο πιάτο ανάλογα με τα γούστα μας, και αν θέλουμε αλάτι. Το τρώμε με το χέρι.
Στη σαλάτα: Είτε στην χωριάτικη σαλάτα είτε σε σαλάτα με αγγούρι-μαρούλι ψιλοκόβουμε λίγο σταμναγκάθι και το ανακατεύουμε με την υπόλοιπη σαλάτα.
Βραστό: Σε νερό που βράζει, ρίχνουμε 1 κιλό σταμναγκάθι και το αφήνουμε για 10 λεπτά. Η ποσότητα του νερού δεν πρέπει να είναι πολύ μεγάλη. Το κιλό βγάζει περίπου 4 μερίδες σταμναγκάθι για σπίτι και 5-6 εστιατορίου. Μετά το δεκάλεπτο βάζουμε το σταμναγκάθι στα πιάτα και προσθέτουμε 4-5 κουταλιές της σούπα σε κάθε πιάτο από το νερό που έβρασαν τα χόρτα. Προσθέτουμε σε κάθε πιάτο μία κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο, λεμόνι ανάλογα το γούστο μας και λίγο αλάτι.


6. Ραδίκι (Cichorium intybus)
Το ραδίκι είναι κάπως ξυλώδες, πολυετές ποώδες φυτό της οικογένειας των
Αστεροειδών, συνήθως με έντονα μπλε άνθη, σπάνια λευκά ή ροζ. Πολλές ποικιλίες καλλιεργούνται για φύλλα σαλάτας, βλαστούς ή ρίζες, οι οποίες ψήνονται, αλέθονται και χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο καφέ και πρόσθετο τροφίμων. ΤΟ

Όταν ανθίζει, το ραδίκι έχει ένα σκληρό, αυλακωτό και περισσότερο ή λιγότερο τριχωτό μίσχο. Μπορεί να φτάσει σε ύψος το 1,5 μέτρο. Ανθίζει από τον Μάρτιο μέχρι τον Οκτώβριο. Ο σπόρος έχει μικρά λέπια στην άκρη.
Ολόκληρο το φυτό είναι βρώσιμο. Τα ωμά φύλλα ραδικιού είναι 92% νερό, 5% υδατάνθρακες, 2% πρωτεΐνη και περιέχουν αμελητέα λιπαρά.

Ποικιλίες.
Το ραδίκι μπορεί να καλλιεργηθεί για τα φύλλα του, συνήθως τρώγεται ωμό ως φύλλα σαλάτας. Το καλλιεργούμενο ραδίκι χωρίζεται γενικά σε τρεις τύπους, από τους οποίους υπάρχουν πολλές ποικιλίες:
Το ραντίτσιο έχει συνήθως ποικίλα κόκκινα ή κόκκινα και πράσινα φύλλα. Μερικοί αναφέρονται μόνο στον τύπο με κόκκινα φύλλα με λευκές φλέβες ως ράντιτσιο, γνωστό και ως κόκκινο αντίδι και κόκκινο κιχώριο. Έχει πικρή και πικάντικη γεύση, που μαλακώνει όταν ψήνεται στη σχάρα ή ψήνεται.

Το βελγικό αντίδι είναι γνωστό στα ολλανδικά ως witloof ή witlof (“λευκό φύλλο”), indivia στην Ιταλία, endivias στην Ισπανία, chicory στο Ηνωμένο Βασίλειο, ως witlof στην Αυστραλία, endive στη Γαλλία και στον Καναδά και chicon σε μέρη της βόρειας Γαλλίας, στο Βαλλονία και (στα γαλλικά) στο Λουξεμβούργο.[23] Έχει μια μικρή κεφαλή από κρεμ, πικρά φύλλα. Η ρίζα αφήνεται να φυτρώσει σε εσωτερικούς χώρους απουσία ηλιακού φωτός, γεγονός που εμποδίζει τα φύλλα να πρασινίσουν και να ανοίξουν.
Το καταλονικό κιχώριο (Cichorium intybus var. foliosum), γνωστό και ως puntarelle, περιλαμβάνει μια ολόκληρη υποοικογένεια (ορισμένες ποικιλίες από το βελγικό αντίδι και άλλες από το ραντίτσιο) κιχωρίου και χρησιμοποιείται σε όλη την Ιταλία.

Πώς μαγειρεύεται.
Αυτό το άγριο χόρτο είναι αρκετά ευέλικτο και μπορείς να το χρησιμοποιήσεις σε πολλές συνταγές.
Ψητά Ραδίκια: Προθέρμανε το φούρνο στους 200°C. Κόψε τα ραδίκια στη μέση, πρόσθεσε λίγο ελαιόλαδο, αλάτι, και πιπέρι. Ψήσε για 20 λεπτά. Μπορείς να προσθέσεις και λίγο σκόρδο για extra γεύση!
Σαλάτα με Ραδίκια: Κόψε τα ραδίκια σε λεπτές φέτες, πρόσθεσε λάχανο, ντομάτα και ελαιόλαδο.
Ραδίκια σε Πίκλα: Βράσε λίγο ξύδι, νερό, ζάχαρη, και αλάτι. Πρόσθεσε τα ραδίκια και αφήσε τα στο ψυγείο για λίγες ώρες.

ΠΗΓΗ: https://enallaktikidrasi.com